Το Συμβούλιο της Επικρατείας ακύρωσε την Υπουργική Απόφαση που χαρακτηρίζει την Τουρκία «ασφαλή τρίτη χώρα»

Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) με απόφασή της έκανε δεκτή την αίτηση ακύρωσης του ΕΣΠ και του RSA και ακύρωσε την Κοινή Υπουργική Απόφαση, με την οποία χαρακτηριζόταν η Τουρκία ως «ασφαλής τρίτη χώρα» για τους αιτούντες διεθνή προστασία με χώρες καταγωγής τη Συρία, το Αφγανιστάν τη Σομαλία, το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές. Το ΣτΕ έκανε επίσης δεκτές τις συναφείς αιτήσεις ακύρωσης επί ατομικών υποθέσεων που εκπροσώπησαν ομοίως οι δύο οργανώσεις.

Οι Αποφάσεις αυτές του Συμβουλίου της Επικρατείας, ανατρέπουν μια, πολυετής, αυθαίρετη και καταχρηστική πρακτική των ελληνικών αρχών να απορρίπτουν, συλλήβδην, αιτήσεις ασύλου ως απαράδεκτες κατ’ εφαρμογή της ασφαλούς τρίτης χώρας, βάζοντας τέλος στην έκπτωση από τα δικαιώματα χιλιάδων αιτούντων και αιτουσών άσυλο, απαγορεύοντας, πλέον, την απόρριψή τους όταν δεν υπάρχει δυνατότητα επανεισδοχής τους στην Τουρκία και υπαγορεύοντας την εξατομικευμένη εξέτασή τους σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου.

Περισσότερα

Nέα καταδίκη της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για θάνατο 17χρονου σε επιχείρηση του Λιμενικού στη Σύμη

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) καταδίκασε την Ελλάδα για παραβίαση του δικαιώματος στη ζωή, για το θάνατο 17χρονου πρόσφυγα από πυροβολισμό λιμενικού στο πλαίσιο επιχείρησης ελέγχου σκάφους, στο οποίο επέβαιναν πρόσφυγες κοντά στο νησί της Σύμης, τον Αύγουστο του 2015, Απόφαση Almikhlas & Al-Maliki κατά Ελλάδας, αριθμ. προσφυγής 22776/18, 25/03/2025.

Μεταξύ άλλων το ΕΔΔΑ έκρινε ότι η προστασία του δικαιώματος στη ζωή των επιβατών του σκάφους δεν ήταν μεταξύ των στόχων ούτε και προτεραιότητα της επιχείρησης που διεξήγαγαν οι λιμενικές αρχές και  υπογράμμισε: «η πρακτική της χρήσης πυρών σε τέτοιες καταστάσεις και δη σε υπερπλήρη θαλαμηγό, στο οποίο βρίσκονται άτομα σε κατάσταση πανικού, είναι εξαιρετικά επικίνδυνη. Οι λιμενικοί δεν μπορούσαν να αγνοούν τους εγγενείς κινδύνους στη χρήση πυρών σε αυτό το πλαίσιο». Επιπλέον το Δικαστήριο διαπίστωσε – για ακόμη μια φορά- ότι τα ελληνικά Δικαστήρια απέτυχαν να εξετάσουν αποτελεσματικά την υπόθεση.

H απόφαση αυτή έρχεται σε συνέχεια προηγούμενων καταδικαστικών αποφάσεων του ΕΔΔΑ σχετικά με την πλημμελή διοργάνωση επιχείρησης έρευνας και διάσωσης από το ελληνικό λιμενικό, Safi και λοιποί κατά Ελλάδας – υπόθεση Φαρμακονησίου, την οποία μεταξύ άλλων είχε υποστηρίξει το ΕΣΠ, τη χρήση δυσανάλογης βίας και την απουσία  σαφών κανόνων για τη χρήση όπλων στις επιχειρήσεις του λιμενικού (Alkhatib και άλλοι κατά Ελλάδας – υπόθεση Ψερίμου) και ενώ η διερεύνηση του πολύνεκρου ναυαγίου της Πύλου παραμένει μέχρι και σήμερα, σχεδόν δύο χρόνια μετά, εκκρεμής ενώπιον του Ναυτοδικείου Πειραιά. 

Η υπόθεση αυτή, καταδεικνύει για άλλη μία φορά τα καταγεγραμμένα συστημικά προβλήματα στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των επιχειρήσεων του Λιμενικού αλλά και στην έρευνα των παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη θάλασσα, τονίζει σε ανακοίνωση της η οργάνωση Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) που υποστήριξε την υπόθεση ενώπιον του Δικαστηρίου.

Ανακοίνωση Υποστήριξης Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA)

Ανακοίνωση του Δικαστηρίου (αγγλικά)

Απόφαση του Δικαστηρίου (γαλλικά)

Συνεχίζεται η παρατεταμένη παραμονή ασυνόδευτων παιδιών στις λεγόμενες «ασφαλείς περιοχές» στις ΚΕΔ των νησιών και στο ΚΥΤ Μαλακάσας σε απολύτως ακατάλληλες συνθήκες και υπό καθεστώς de facto κράτησης.

Παρά τις επανειλημμένες συστάσεις φορέων της κοινωνίας των πολιτών (1, 2), του Συνηγόρου του Πολίτη και τη χορήγηση ασφαλιστικών μέτρων από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, συνεχίζεται η παρατεταμένη, πολύμηνη, σε πολλές περιπτώσεις, παραμονή ασυνόδευτων παιδιών σε απολύτως ακατάλληλες συνθήκες εντός των λεγόμενων «ασφαλών περιοχών» στις Κλειστές Ελεγχόμενες Δομές στα νησιά και το Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης της Μαλακάσας. Όπως αναφέρεται, τον Μάρτιο του 2025, στη Μαλακάσα διέμεναν συνολικά 308 ασυνόδευτα παιδιά (χωρητικότητας 200 θέσεων για ασυνόδευτους), στη Σάμο 244 ασυνόδευτα παιδιά, στην Κω 170 ασυνόδευτα παιδιά και στη Λέρο 169 ασυνόδευτα παιδιά.

Σε βίαιο επεισόδιο που έλαβε χώρα στο ΚΥΤ της Μαλακάσας τον Μάρτιο του 2025 16 ασυνόδευτα παιδιά τραυματίστηκαν, ενώ απολύτως ακατάλληλες συνθήκες διαβίωσης καταγράφονται στη λεγόμενη «ασφαλή περιοχή» της ΚΕΔ Σάμου. Σε έγγραφα υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επίσης αποτυπώνεται η απουσία βασικών συνθηκών για την υποδοχή ασυνόδευτων παιδιών στα κλειστά κέντρα της Σάμου, Κω και Λέρου.    

Την ίδια στιγμή τα Διοικητικά Πρωτοδικεία Σύρου και Ρόδου έκριναν τον περιορισμό της ελευθερίας των ασυνόδευτων παιδιών εντός ΚΕΔ, για χρονικό διάστημα περισσότερο από δύο μήνες, ως μη νόμιμο μέτρο de facto κράτησης.  

Νέα πολιτική ηγεσία στο Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου – Εμμονή στην αδιέξοδη πολιτική των «επιστροφών» 

Η νέα πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, η οποία ορίστηκε μετά τον ανασχηματισμό του Μαρτίου 2025, με επανειλημμένες δηλώσεις αναφέρεται με έμφαση στο ζήτημα των «επιστροφών» ως βασική προτεραιότητα της πολιτικής του Υπουργείου. Πλέον του γεγονότος ότι τα ζητήματα επιστροφής παράτυπα διαμενόντων πολιτών τρίτων χωρών δεν υπάγονται στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου και έχουν ήδη αποτελέσει αντικείμενο νομοθετικής παρέμβασης χωρίς τα πολλαπλώς εξαγγελθέντα επιδιωκόμενα αποτελέσματα (βλ. μεταξύ άλλων Ν. 4825/2021 «Αναμόρφωση διαδικασιών απελάσεων και επιστροφών πολιτών τρίτων χωρών κτλ»), θα πρέπει να υπογραμμισθεί ότι οι προτάσεις και οι πολιτικές για τη μετανάστευση και το άσυλο, για να είναι ρεαλιστικές και να επιτυγχάνουν αποτελέσματα θα πρέπει να βασίζονται σε στοιχεία και δεδομένα.

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, περισσότερο από το 75% των αφίξεων το 2024 στα ελληνικά νησιά αποτελείται από πρόσωπα που δεν μπορούν να επιστραφούν στη χώρα καταγωγής τους εξαιτίας της κατάστασης ασφαλείας που επικρατεί σε αυτήν (μεταξύ αυτών 35% πολίτες Συρίας, 26% πολίτες Αφγανιστάν κτλ – βλ. αναλυτικά). Αυτό συνεχίζει να είναι και το προφίλ των ανθρώπων που διαμένουν στις δομές των νησιών και το 2025 –  51% πολίτες Αφγανιστάν και 26% πολίτες Συρίας, από το σύνολο δε των οποίων το 38% είναι παιδιά και το 20% γυναίκες – στοιχεία Μαρτίου 2025. Τέλος και σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία της Υπηρεσίας Ασύλου, το ποσοστό αναγνώρισης διεθνούς προστασίας των αιτήσεων που εξετάστηκαν ουσία το 2024 υπερβαίνει το 78%. Συνεπώς, μια ρεαλιστική πολιτική οφείλει να λαμβάνει υπόψη αυτά τα στατιστικά δεδομένα και να προσανατολίζεται στην ομαλή και αμοιβαία επωφελή ένταξη τους στην ελληνική κοινωνία.     

Παρουσίαση έκθεσης του ΕΣΠ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Στην 9η επέτειο από την υπογραφή της Κοινής Δήλωσης ΕΕ – Τουρκίας και  στο πλαίσιο της εκδήλωσης “Left to die: Unveiling pushback practices in Greece and Poland”, το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες παρουσίασε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τα ευρήματα της έκθεσης «Στα Σύνορα της Ευρώπης: Επαναπροωθήσεις υπό Καθεστώς Ατιμωρησίας» και τις τελευταίες σχετικές εξελίξεις. Στο πάνελ της εκδήλωσης συμμετείχαν ο Υπεύθυνος του Γραφείου Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της FRONTEX (FRONTEX FRO) και ο επικεφαλής του Τμήματος Ασύλου, Μετανάστευσης και Συνόρων του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ (EU FRA). Η εκδήλωση διοργανώθηκε σε συνεργασία με την OXFAM και φιλοξενήθηκε από τις Ευρωβουλεύτριες, Cecilia Strada (S & D) και Tineke Strik (Greens/EFA).

Επιπλέον, στο πλαίσιο της επίσκεψής του ΕΣΠ στις Βρυξέλλες, πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις με το γραφείο της Ευρωπαίας Συνηγόρου του Πολίτη, τις Διευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αρμόδιες για ζητήματα Ασύλου και Δικαιοσύνης (DG Home & DG Justice) και Ευρωβουλευτές/ριες από ευρύ πολιτικό φάσμα (EPP, S&D, GUE/NGL, Greens/EFA, Renew Europe). Τόσο στην εκδήλωση όσο και στις συναντήσεις αναδείχθηκε μεταξύ άλλων η παράνομη και συστηματική πρακτική των επαναπροωθήσεων, το συστημικό ζήτημα των αναποτελεσματικών ερευνών σε περιστατικά επαναπροωθήσεων, παραβιάσεων δικαιωμάτων & βίας στα σύνορα, η σημασία της πρόσφατης εμβληματικής απόφασης του ΕΔΔΑ που καταδίκασε την Ελλάδα πρώτη φορά για pushback στον Έβρο (ARE v. Greece) και επιβεβαίωσε τα παραπάνω, την ανάγκη για αποτελεσματική ποινική έρευνα για το ναυάγιο της Πύλου και την απόδοση ευθυνών, το ζήτημα της «ασφαλούς τρίτης χώρας» και την ανάγκη εφαρμογής της ενωσιακής νομοθεσίας.