Νέα έκθεση του Save the Children για την παραβίαση των δικαιωμάτων των παιδιών μεταναστών & προσφύγων στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ
Βρυξέλλες, 18 Ιουνίου 2025 – Τα παιδιά πρόσφυγες και μετανάστες που καταφθάνουν στην Ευρώπη αντιμετωπίζουν συστηματική κακοποίηση, κράτηση και λανθασμένη ταυτοποίηση ως ενήλικες, καθώς οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) αυστηροποιούν τους μεταναστευτικούς ελέγχους εν όψει ενός σαρωτικού νέου συμφώνου για το άσυλο, σύμφωνα με νέα έκθεση της οργάνωσης Save the Children.
Απευθύνοντας έκκληση για ενίσχυση της προστασίας των παιδιών προσφύγων και μεταναστών ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας Προσφύγων, στις 20 Ιουνίου, η έκθεση εξετάζει την κατάσταση των παιδιών που μετακινούνται στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, εστιάζοντας στην Ελλάδα, την Ιταλία, τη Φινλανδία, την Ισπανία και την Πολωνία, και βασίζεται σε συνεντεύξεις με 33 παιδιά.
Οι ερευνητές εκφράζουν ανησυχία ότι το νέο Σύμφωνο της ΕΕ για τη μετανάστευση και το άσυλο – μια μεταρρύθμιση που στοχεύει στην εξισορρόπηση μεταξύ ενίσχυσης της συνοριακής ασφάλειας και καλύτερης προστασίας των μεταναστών – ενδέχεται να μην παρέχει επαρκείς εγγυήσεις για την προστασία των παιδιών, και ιδιαίτερα των ασυνόδευτων ανηλίκων.
Αν και το Σύμφωνο της ΕΕ δεν πρόκειται να τεθεί επίσημα σε ισχύ πριν από τον Ιούνιο του 2026, αρκετές χώρες της ΕΕ έχουν ήδη ευθυγραμμίσει τις εθνικές τους πολιτικές με αυτό. Ορισμένα κράτη μέλη θεσπίζουν ή επεκτείνουν περιοριστικά μέτρα, όπως η κράτηση παιδιών και η μειωμένη πρόσβαση στο άσυλο, τροφοδοτώντας την ασφαλειοποίηση των συνόρων -που συχνά δικαιολογείται ως ενισχυμένη εθνική ασφάλεια.
Η έκθεση προειδοποιεί ότι τα μέτρα αυτά έχουν δημιουργήσει ένα περιβάλλον όπου τα δικαιώματα και η προστασία των παιδιών παραβιάζονται συστηματικά, υπογραμμίζοντας περιπτώσεις παιδιών που αναγνωρίστηκαν λανθασμένα ως ενήλικες, τοποθετήθηκαν σε χώρους κράτησης ενηλίκων και έμειναν χωρίς την κατάλληλη φροντίδα ή νομική συνδρομή.
Το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ) συνέβαλε στη διαδικασία σύνταξης της έκθεσης, μέσω της διεξαγωγής συνεντεύξεων με παιδιά πρόσφυγες και μετανάστες στην Ελλάδα.
Τα παιδιά στις συνεντεύξεις τους περιέγραψαν οδυνηρά ταξίδια και αφίξεις στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων των πυρών που δέχθηκαν και του χωρισμού τους από τους γονείς τους.
Ο Ahmed*, 17 ετών, από την Αίγυπτο, θυμήθηκε τη στιγμή που έφτασε στην Ελλάδα:
“Θέλαμε να πάμε στη Ρόδο. Κάποια στιγμή, ο οδηγός του σκάφους είπε ότι το λιμενικό είναι 10 χιλιόμετρα μακριά μας και έτσι δεν μπορούσαμε να προχωρήσουμε. Είχαμε τα διαβατήριά μας μαζί μας και φοβηθήκαμε. Αρχίσαμε να κολυμπάμε και φτάσαμε στη Σύμη, στην Ελλάδα. Όταν φτάσαμε, άρχισαν να μας πυροβολούν, περίπου 70 πυροβολισμοί”.
Ο Αμίν*, 16 ετών, από τη Συρία, ζει μόνος του στην Ελλάδα αφού εισήλθε λαθραία στη χώρα με πλοίο. Χωρίστηκε από τους γονείς και την αδελφή του κατά τη διάρκεια του ταξιδιού και η βάρκα του έφτασε σε ένα ελληνικό νησί, αλλά η βάρκα τους ανακόπηκε και γύρισε πίσω.”
«Είμαι μόνος, μακριά από τους γονείς μου και μου λείπουν», δήλωσε ο Αμίν, ο οποίος πέρασε τέσσερις ημέρες στους δρόμους στην Ελλάδα πριν μετακομίσει σε ένα καταφύγιο για ασυνόδευτα παιδιά σε πολυκατοικία. “Εδώ, επειδή είμαστε από διαφορετικές χώρες, κάποια παιδιά έρχονται τη νύχτα και χτυπούν τις πόρτες χωρίς λόγο. Είμαστε μόνο δύο από εμάς εδώ από τη Συρία. Αισθάνομαι ασφαλής, αλλά θα αισθανόμουν καλύτερα αν δεν είχαμε αυτό το ζήτημα”.
Οι χώρες που δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους για τη διαχείριση των προσφύγων και των μεταναστών στα σύνορά τους, σε συνδυασμό με τις ολοένα και πιο περιοριστικές πολιτικές, συχνά αφήνουν τα παιδιά -ιδίως τα ασυνόδευτα ανήλικα- χωρίς πρόσβαση σε επαρκείς, φιλικές προς τα παιδιά υπηρεσίες όταν φτάνουν στην ΕΕ.
Η οργάνωση Save the Children προειδοποιεί ότι υπάρχει πραγματικός και υπαρκτός κίνδυνος μια γενιά παιδιών προσφύγων και μεταναστών να στερηθεί ακόμη περισσότερο τα δικαιώματά της όταν τεθεί σε ισχύ το Σύμφωνο της ΕΕ.
Ο Willy Bergogné, διευθυντής και εκπρόσωπος της Save the Children Europe στην ΕΕ, δήλωσε:
“Αυτό που εκτυλίσσεται σήμερα στα σύνορα της ΕΕ αποτελεί σαφή παραβίαση των δικαιωμάτων των παιδιών και πρέπει να σταματήσει. Οι κυβερνήσεις πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη για την προστασία όλων των παιδιών, ανεξάρτητα από το αν κατάγονται από τη χώρα αυτή ή αν αναζητούν ασφάλεια εκεί. Κανένα παιδί δεν πρέπει να αναγκαστεί να επωμιστεί τις συνέπειες πολιτικών που θέτουν την αποτροπή πάνω από την προστασία. Η τιμωρία των αιτούντων άσυλο για την άσκηση του δικαιώματός τους να ζητήσουν προστασία και η μετατροπή της μετανάστευσης σε εγκληματική πράξη παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και προδίδει τις αξίες της ανθρωπιάς και της συμπόνιας που η ΕΕ ισχυρίζεται ότι υπερασπίζεται.”
“Όταν το Σύμφωνο της ΕΕ για τη μετανάστευση και το άσυλο καταστεί νομικά δεσμευτικό σε ένα χρόνο, κινδυνεύει να επικυρώσει αυτές τις συνεχιζόμενες παραβιάσεις. Η παρούσα έρευνα χρησιμεύει τόσο ως προειδοποίηση όσο και ως εργαλείο μελλοντικής προστασίας για να διασφαλιστεί ότι τα δικαιώματα των παιδιών δεν θα παραμεριστούν όταν το Σύμφωνο τεθεί σε ισχύ. Ενώ το Σύμφωνο έχει διαμορφωθεί ως ένας ισορροπημένος συμβιβασμός μεταξύ της ασφάλειας των συνόρων και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, χωρίς ισχυρότερη επιβολή των δικαιωμάτων του παιδιού κατά την εφαρμογή του, τα ευάλωτα παιδιά θα συνεχίσουν να παραμερίζονται.”
Η οργάνωση Save the Children ζητά να υποστηριχθούν οι αρχές της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού, του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο νέο Σύμφωνο της ΕΕ για τη Μετανάστευση και το Άσυλο.
Όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στα δικαιώματα και την ασφάλεια των παιδιών, χρησιμοποιώντας δίκαιες και φιλικές προς τα παιδιά αξιολογήσεις της ηλικίας και της ευαλωτότητας, ώστε να μην αναγνωρίζονται τα παιδιά λανθασμένα ως ενήλικες. Οι υπάλληλοι των συνόρων πρέπει επίσης να εκπαιδεύονται σε προσεγγίσεις με ευαισθησία στα παιδιά, με βάση την πληροφόρηση για το τραύμα -ιδιαίτερα για τα κορίτσια και τους επιζώντες της έμφυλης βίας. Οι αξιολογήσεις αυτές πρέπει να γίνονται σε ένα φιλικό προς τα παιδιά περιβάλλον, με ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες που κατανοούν τις ανάγκες των παιδιών και συνεργάζονται με πολιτισμικούς διαμεσολαβητές και μια ομάδα ειδικών. Θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τη σωματική και ψυχική υγεία, την ανάπτυξη, το υπόβαθρο και το περιβάλλον κάθε παιδιού, ώστε τα αποτελέσματα να είναι όσο το δυνατόν πιο ακριβή και αξιόπιστα.
Η οργάνωση για τα δικαιώματα των παιδιών καλεί επίσης τα κράτη μέλη της ΕΕ να διασφαλίσουν ότι τα παιδιά δεν θα κρατούνται ή δεν θα στερούνται προστασίας στο πλαίσιο του νέου μεταναστευτικού συστήματος.
Διαβάστε ολόκληρη την έκθεση εδώ
