30 Ιουλίου 2025
To Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες επισκέφθηκε την Πέμπτη 25 Ιουλίου το Προαναχωρησιακό Κέντρο Κράτησης (ΠΡΟΚΕΚΑ) στην Αμυγδαλέζα, όπου έχουν μεταφερθεί και κρατούνται πολίτες τρίτων χωρών, που αφίχθηκαν στην Γαύδο τις προηγούμενες ημέρες.
Πρόκειται συνολικά για 144 ενήλικες εκ των οποίων 60 πολίτες Σουδάν, 63 πολίτες Αιγύπτου, 14 πολίτες Υεμένης και 7 πολίτες Ερυθραίας και 26 ασυνόδευτα ανήλικα παιδιά. Σύμφωνα με την ενημέρωση μας τα ασυνόδευτα παιδιά θα μεταφερθούν άμεσα σε δομές φιλοξενίας. Περίπου 70 ακόμη ενήλικες νεοαφιχθέντες έχουν μεταφερθεί στα ΠΡΟΚΕΚΑ Δράμας και Ξάνθης.
Σύμφωνα με τις δηλώσεις του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, τα πρόσωπα αυτά, που αφίχθηκαν στη Γαύδο στις 18-7-2025, δεν θα έχουν πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου κατ’ εφαρμογή της τροπολογίας του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου περί αναστολής ασύλου (άρθρο 79 ν. 5218/2025 ΦΕΚ 125/Α/14.07.2025).
Μεταξύ άλλων επισημαίνεται:
- Κατά την ημέρα της επίσκεψής μας, δεν είχε λάβει χώρα καμία ενημέρωση από τις αρμόδιες αρχές, σε ό,τι αφορά τις διαδικασίες που ακολουθούνται/πρόκειται να ακολουθηθούν ούτε είχαν ενημερωθεί για τους λόγους κράτησης τους.
- Κανένα απολύτως έγγραφο ή απόφαση δεν είχε επιδοθεί σε αυτούς.
- Κρατούνται σε απολύτως ακατάλληλες συνθήκες.
Όπως έχει ήδη επανειλημμένα επισημανθεί τα προαναχωρησιακά κέντρα κράτησης (ΠΡΟΚΕΚΑ ) «δεν παρέχουν το κατάλληλο περιβάλλον για την κράτηση αλλοδαπών για μακρά χρονικά διαστήματα» και «Οι εγκαταστάσεις δεν [είναι] κατάλληλα προσαρμοσμένες για την κράτηση αλλοδαπών υπηκόων», βλ. CPT/Inf (2024) 21 – Part, https://rm.coe.int/1680b0e4e3
Μεταξύ άλλων μας αναφέρθηκαν τα εξής:
- κακή κατάσταση συντήρησης των Containers ή και απολύτως ακατάλληλα Containers λόγω φθορών, τουαλέτα χωρίς τρεχούμενο νερό, Containers χωρίς ηλεκτροδότηση, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να γίνει χρήση κλιματισμού εν μέσω ακραίου καύσωνα. Στο ΠΡΟΚΕΚΑ Αμυγδαλέζας, το σύνολο της εγκατάστασης αποτελείται από Containers τοποθετημένα σε προαύλιο με άσπρο χαλίκι, το οποίο χωρίζεται σε πτέρυγες με ψηλό φράκτη, χωρίς καμία σκιά ή δέντρο με αποτέλεσμα να σημειώνονται ακραίες θερμοκρασίες εν μέσω καύσωνα.
- δεν υπάρχει επαρκής ποσότητα ρούχων και εσωρούχων για να τους χορηγηθούν, με αποτέλεσμα να μην έχουν ούτε ένα δεύτερο εσώρουχο/ μπλούζα κτλ. και να είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο να διατηρηθούν καθαροί.
- Σε σημαντικό αριθμό δεν είχαν χορηγηθεί καν παπούτσια/σαγιονάρες αναγκάζοντάς τους να κυκλοφορούν ξυπόλυτοι πάνω σε καυτό έδαφος, συνθήκη που καταδεικνύει την αδυναμία κάλυψης στοιχειωδών αναγκών των κρατουμένων
- Η ποσότητα του φαγητού είναι περιορισμένη και ανεπαρκής. Πρόσβαση σε πόσιμο νερό έχουν ή από τις βρύσες των μπάνιων ή από ένα εξωτερικό λάστιχο που βρίσκεται στο προαύλιο. Δεν χορηγείται εμφιαλωμένο ή κρύο νερό.
- Αναφέρθηκε περιορισμένη έως ανύπαρκτη πρόσβαση σε γιατρό ή/και άλλες υπηρεσίες.
- Η πρόσβαση τους στον έξω κόσμο είναι εξαιρετικά περιορισμένη έως αδύνατη. Δεν έχουν πρόσβαση στο internet, λόγω τεχνικής βλάβης, ενώ μέχρι και χθες σε πολλούς από τους κρατούμενους, όπως αναφέρθηκε, δεν είχαν επιστραφεί οι φορτιστές των κινητών τους, με αποτέλεσμα να αδυνατούν να χρησιμοποιήσουν το τηλέφωνο τους. Η απουσία επικοινωνίας επιτείνει το αίσθημα άγχους και αγωνίας.
Την ημέρα της επίσκεψής μας καταθέσαμε στον αξιωματικό υπηρεσίας του ΠΡΟΚΕΚΑ δηλώσεις βούλησης υποβολής αιτήματος ασύλου Σουδανών κρατουμένων, προκειμένου να ενημερωθεί υπηρεσιακά και η αρμόδια Υπηρεσία Ασύλου και τις επόμενες μέρες λάβαμε ως απάντηση ότι : «μας ενημέρωσαν ότι οι εντολείς σας δεν δικαιούνται να υποβάλουν αίτηση ασύλου» .
Επισημαίνουμε ότι, μεταξύ άλλων, ο Συνήγορος του Πολίτη , η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, η Ένωση Διοικητικών Δικαστών, ο Επίτροπος για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου του Συμβουλίου της Ευρώπης καθώς και 109 Οργανώσεις υπεράσπισης δικαιωμάτων του ανθρώπου, μεταξύ αυτών και το ΕΣΠ, έχουν υπογραμμίσει ότι η πρόσφατη τροπολογία, που αναστέλλει την πρόσβαση στο άσυλο για 3 μήνες, δεν είναι σύμφωνη με το διεθνές προσφυγικό δίκαιο, το διεθνές δίκαιο δικαιωμάτων του ανθρώπου και το ενωσιακό δίκαιο, που δεσμεύουν την Ελλάδα, χωρίς να προβλέπεται καμία ρήτρα παρέκκλισης από την εφαρμογή τους.
