NewsletterΕΣΠ – Ιούνιος 2015

Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων 20 Ιουνίου 2015

Καλώς ήρθατε στο νέο newsletter του «Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες», το δεύτερο του έτους. Αφιερώστε λίγο χρόνο για να μάθετε περισσότερα για τις δράσεις μας , αλλά και για να τιμήσετε όλους όσους ξεριζώθηκαν από τα σπίτια τους, αλλά δεν παραιτούνται από το μέλλον τους. Υπάρχουν 60 εκατομμύρια πρόσφυγες στον κόσμο μόνο μέσα στο έτος 2015.

Σε  συνεχεία των νέων προγραμμάτων του 2015 που παρουσιάστηκαν στο newsletter του Μαρτίου, εδώ θα βρείτε πληροφορίες για την πορεία κάποιων προγραμμάτων μας, μνεία σε ορισμένες επεμβάσεις νομικής φύσεως του ΕΣΠ, ενώ με μεγάλη μας χαρά ανακοινώνουμε και την έναρξη ενός επιπλέον προγράμματος που έρχεται να προστεθεί στις ποικίλες νέες πρωτοβουλίες της χρονιάς. Οι νομικές επεμβάσεις που ακολουθούν αποτελούν μόνο ορισμένες από τις δράσεις μας το τελευταίο τρίμηνο, από τις οποίες διαφαίνεται η εξέχουσα θέση του ΕΣΠ στο χώρο των δικαιωμάτων των προσφύγων.

Καλή ανάγνωση! 

Περιεχόμενα

• Έναρξη νέου προγράμματος
• Εξελίξεις στις δράσεις μας
• Παρεμβάσεις και νέα από το χώρο του Ασύλου και της Μετανάστευσης στην Ελλάδα

Έναρξη νέου προγράμματος

• Ενδυνάμωση του διαπολιτισμικού διαλόγου και ενίσχυση των κοινοτήτων Υπηκόων Τρίτων Χωρών για την προάσπιση και άσκηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους

Το έργο άρχισε να υλοποιείται τον Μάιο του 2015 και στοχεύει στην ενίσχυση του διαπολιτισμικού διαλόγου, αλλά και την ενίσχυση των ίδιων των προσφυγικών κοινοτήτων. Ειδικότερα, πρόκειται να υλοποιηθούν οι ακόλουθες δράσεις:

 1.       Σύσταση και λειτουργία Δικτύου Συνεργασίας με Κοινότητες Προσφύγων για την παροχή ενημέρωσης και συμβουλευτικής υποστήριξης

 2.       Διεξαγωγή έρευνας με θέμα τη χαρτογράφηση των ειδικών χαρακτηριστικών και των αναγκών των κοινοτήτων που διαβιούν στη χώρα μας

 3.       Ενίσχυση της διαπολιτισμικής αγωγής μέσω της διεξαγωγής δεκαπέντε δράσεων διαπολιτισμικού διαλόγου σε σχολεία της Αττικής, με θέμα «Ένα παιδί πρόσφυγας ονειρεύεται όπως εσύ» οι οποίες θα περιλαμβάνουν ενημέρωση παιδιών και εκπαιδευτικών σε θέματα προσφύγων από εξειδικευμένα στελέχη του ΕΣΠ.

 4.       Διεξαγωγή Ομάδων Κοινής Δράσης, οι οποίες θα συσταθούν από μέλη κοινοτήτων, εκπαιδευτικούς και μαθητές με στόχο τον εντοπισμό κοινών προβλημάτων/τρόπων επίλυσής τους σε σχέση με την πρόσβαση στα δικαιώματα/υπηρεσίες, την ανάπτυξη διαπολιτισμικού διαλόγου και τη διοργάνωση περαιτέρω δράσεων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης πάνω στα θέματα που θα εντοπιστούν. Οι εργασίες των εν λόγω Ομάδων θα παρουσιασθούν σε δύο Ημερίδες σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

Το έργο χρηματοδοτείται από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία στο πλαίσιο του Προγράμματος «Είμαστε όλοι Πολίτες», το οποίο είναι μέρος του συνολικού Χρηματοδοτικού Μηχανισμού του ΕΟΧ για την Ελλάδα, γνωστού ωςEEAGrants. Διαχειριστής Επιχορήγησης του Προγράμματος είναι το  Ίδρυμα Μποδοσάκη.Στόχος του Προγράμματος είναι η ενδυνάμωση της κοινωνίας των πολιτών στη χώρα μας και η ενίσχυση της κοινωνικής δικαιοσύνης, της δημοκρατίας και της βιώσιμης ανάπτυξης.  

Εξελίξεις στις δράσεις μας

• ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ ΙΙ: Ενισχύοντας την Αποκατάσταση Θυμάτων Βασανιστηρίων στην Ελλάδα

Το πρόγραμμα Προμηθέας ΙΙ, με συνεργάτες το Centre for Trauma Asylum and Refugees – University of Essex, το REDRESS και τη Babel και σε χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, συνεχίζει τη δράση του Προμηθέας Ι για τη  παροχή ολιστικής στήριξης σε θύματα βασανιστηρίων, ώστε να καλύψει κατά το δυνατόν τη πλήρη κρατική απουσία στο συγκεκριμένο πεδίο. Αντλώντας από την εμπειρία του προηγούμενου προγράμματος,  το Προμηθέας ΙΙ έχει κατορθώσει να εξυπηρετήσει περίπου 40 άτομα ήδη μέσα στους τρεις πρώτους μήνες λειτουργίας του. Μια από τις βασικές διαπιστώσεις της ομάδας του ΕΣΠ που δουλεύει στο συγκεκριμένο πρόγραμμα είναι η ανάγκη συνεχούς παρακολούθησης της κάθε υπόθεσης για μεγάλο χρονικό διάστημα, τόσο από πλευράς κοινωνικής στήριξης, όσο και νομικής συνδρομής. Πολλές φορές η πολυετής νομική εκκρεμότητα της νόμιμης και μόνιμης εγκατάστασης και προστασίας ενός θύματος βασανιστηρίων στην Ελλάδα, με την αναγνώρισή του ως  πρόσφυγα, έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ιδιαίτερη ψυχική κατάσταση του συγκεκριμένου  ατόμου και καθυστερεί την επούλωση τραυμάτων, καθώς διατηρείται ένα αίσθημα ανασφάλειας, ενδεχομένως και διαρκούς απειλής. Η πλειοψηφία των περιπτώσεων που παραπέμπονται στο πρόγραμμα έχουν ήδη προσπαθήσει να λάβουν προστασία στην Ελλάδα και έχουν στο ιστορικό τους μια απορριπτική απόφαση.  Πέραν αυτού, οι ιδιαίτερες ανάγκες της συγκεκριμένης ομάδας εξυπηρετούμενων απαιτούν περισσότερο ποιοτικό χρόνο για το χτίσιμο μιας σχέσης εμπιστοσύνης με τους κοινωνικούς λειτουργούς του ΕΣΠ. 

Με δεδομένες τις παραπάνω δυσκολίες, είναι χαρά μας να μοιραστούμε μαζί σας δυο επιτυχημένες περιπτώσεις στο πλαίσιο του προγράμματος. Ένας άνδρας από τη Δημοκρατία της Γουινέας που είχε υποστεί βασανιστήρια κατά τη διάρκεια παρατεταμένης κράτησής του και υποφέρει από χρόνιο και μέχρι πρόσφατα μη διαγνωσμένο μετατραυματικό στρες κατάφερε να πάρει άσυλο σε β’ βαθμό με εκπροσώπηση του ΕΣΠ. Η ομάδα του Προμηθέα ΙΙ πιστεύει πως αυτή η, έστω και καθυστερημένη, νομική αναγνώριση της κατάστασής του  μπορεί να έχει και περαιτέρω θετικές επιπτώσεις στην αποκατάσταση του θύματος από ψυχολογικής πλευράς. Μια άλλη δύσκολη υπόθεση που βρήκε αίσιο τέλος είναι μια περίπτωση οικογενειακής επανένωσης που θα φέρει και πάλι κοντά μια μητέρα με το γιό της, ενήλικο υπήκοο του Ιράν, μέσα από την εφαρμογή της  ανθρωπιστικής ρήτρας του Κανονισμού του Δουβλίνου, η οποία γίνεται δεκτή κατά τη διακριτική ευχέρεια των κρατών. Η οικογενειακή επανένωση έγινε δεκτή κατόπιν αιτήματος επανεξέτασης που κατέθεσε το ΕΣΠ και με την προσκόμιση νέων στοιχείων σχετικά με τα βασανιστήρια που είχε υποστεί ο γιός. Η οικογένεια θα επανενωθεί στη Γαλλία και της ευχόμαστε κάθε ευτυχία! Εργαζόμαστε καθημερινά ώστε η λίστα των πετυχημένων περιπτώσεων να μεγαλώνει καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος και να μπορούμε έτσι να μοιραζόμαστε και μαζί σας ευχάριστα νέα…

Co-funded by the European Union  

• Εποπτεία και καταγραφή της πρακτικής υλοποίησης του νέου συστήματος Ασύλου και Υποδοχής στην Ελλάδα

Ο γενικός στόχος του έργου είναι να εξασφαλιστεί ο σεβασμός των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων των προσφύγων, εστιάζοντας στην πρόσβαση σε ένα αποτελεσματικό και δίκαιο σύστημα παροχής ασύλου για όλους και προσήκουσες υπηρεσίες υποδοχής κατά την άφιξη στην Ελλάδα. Το πρόγραμμα ξεκίνησε το Μάρτιο του 2015 και η θα είναι 12μηνης διάρκειας.

Στο πλαίσιο αυτής δράσης το ΕΣΠ διοργάνωσε Στρογγυλή Τράπεζα με θέμα «ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΣΤΑ ΣΥΝΟΡΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ». Στην εν λόγω εκδήλωση έδωσαν το ‘παρών’ εκπρόσωποι των εμπλεκομένων Ελληνικών Αρχών (Υπηρεσία Πρώτης Υποδοχής, Υπηρεσία Ασύλου, ΕΛ.ΑΣ., Λιμενικό), της Ύπατης Αρμοστείας, Ανεξάρτητων Διοικητικών Αρχών (Συνήγορος του Πολίτη, Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου), καθώς και εκπρόσωποι φορέων της Κοινωνίας των Πολιτών που δραστηριοποιούνται στο πεδίο.  Μετά από σύντομες εισηγήσεις των παρευρισκομένων, δόθηκε έναυσμα για γόνιμο διάλογο σχετικά με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα αναφορικά με τη διαχείριση των ιδιαιτέρως αυξημένων και κατά βάση προσφυγικών – πλέον – ροών,  την προστασία των προσφύγων, καθώς και τη σημασία του συντονισμού και της συνεργασίας μεταξύ όλων των εμπλεκομένων, καθώς και της κοινωνίας των πολιτών, για την εξεύρεση λύσεων σε εθνικό επίπεδο, αλλά και της ανάδειξης του προβλήματος ως Ευρωπαϊκού επιδεχόμενου αντίστοιχων λύσεων. 

Μια από τις σημαντικότερες δράσεις του προγράμματος, είναι οι επιτόπιες αποστολές σε βασικά σημεία  εξόδου και εισόδου υπηκόων τρίτων χωρών από και προς Ελλάδα. Έχουν ήδη πραγματοποιηθεί τρεις αποστολές (Κως, Λέσβος, Ειδομένη) από κλιμάκιο του ΕΣΠ που απαρτίζεται από δικηγόρους, κοινωνικό λειτουργό και διερμηνείς, ενώ μια ακόμη βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη (Λέσβος). Κατά τη διάρκεια των επισκέψεων αυτών του ΕΣΠ, επιδιώκεται πάντα συνάντηση με όλους όσους, στο πλαίσιο κρατικής ή μη κρατικής δράσης, βρίσκονται στη πρώτη γραμμή υποδοχής των προσφυγικών, κατά το μεγαλύτερο πλέον ποσοστό τους, ροών στην Ελλάδα (αστυνομία, λιμενικό, τοπική αυτοδιοίκηση, άλλες οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στην περιοχή κτλ.). Δυστυχώς τα ευρήματα και των τριών αποστολών δεν είναι ενθαρρυντικά. Ο μεγάλος αριθμός των ανθρώπων που εισέρχονται στη χώρα σε αναζήτηση προστασίας, τα μη ασφαλή περάσματα, η έλλειψη σχεδιασμού, υποδομών και ουσιαστικής παροχής υπηρεσιών πρώτης υποδοχής, η υποστελέχωση των υπηρεσιών που εμπλέκονται κατά τα πρώτα στάδια της άφιξης των νεοεισερχόμενων πληθυσμών, η μετακύληση της διαχείρισης του προβλήματος από την Κεντρική Διοίκηση στις κατά τόπους τοπικές αυτοδιοικήσεις, ΜΚΟ και ομάδες αλληλέγγυων προς τους πρόσφυγες πολιτών είναι μερικά από τα ζητήματα που καλούν στην εξεύρεση λύσεων.

Η παρουσία και εμπλοκή μας στα καίρια σημεία εισόδου και εξόδου, καθώς και οι λοιπές δράσεις του προγράμματος αυτού επιχειρούν όχι μόνο την ανάδειξη του προβλήματος, αλλά και την συμβολή στην εξεύρεση λύσεων για τη βελτίωση της υφιστάμενης κατάστασης. Περισσότερα σχετικά με τις προαναφερθείσες αποστολές θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα μας σύντομα. Μείνετε συντονισμένοι! 

Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από τοOpenSocietyFoundations.

• Υπηρεσίες μιας στάσης: ενδυνάμωση και ένταξη προσφύγων

Η Κοινωνική Υπηρεσία του ΕΣΠ συνδράμει επί σειρά ετών τους πρόσφυγες στην προσπάθεια που καταβάλλουν για να ενταχθούν στην Ελληνική κοινωνία. Βασικές δράσεις της υπηρεσίας αυτό το διάστημα εντάσσονται στο πρόγραμμα «Υπηρεσίες μιας στάσης: ενδυνάμωση και ένταξη προσφύγων», το οποίο αποσκοπεί στην πρόληψη του κοινωνικού αποκλεισμού των προσφύγων, με έμφαση στους πλέον ευάλωτους εξ αυτών, μέσω της παροχής αλληλοσυμπληρωματικών  υπηρεσιών που στοχεύουν στην ενδυνάμωση και ένταξη των προσφύγων στην ελληνική κοινωνία. Το πρόγραμμα ολοκληρώνει οκτώ μήνες λειτουργίας και έχει ήδη να επιδείξει αξιοσημείωτα αποτελέσματα.

Μέχρι σήμερα, έχουν διεξαχθεί περίπου 400 συνεδρίες για συμβουλευτική και ψυχοκοινωνική υποστήριξη προσφύγων με σκοπό την ένταξή τους στη χώρα μας, ενώ δίνεται συνεχώς ενημέρωση για θέματα, όπως στέγαση, επιδόματα, θέματα υγείας κ.ά. Ακόμη, υλοποιούνται προγράμματα εκμάθησης ελληνικής γλώσσας και υποστηρίζονται περίπου 100 άτομα που αντιμετωπίζουν ψυχολογικά προβλήματα. Ιδιαίτερα δραστήριο είναι και το Γραφείο Απασχόλησης που λειτουργεί στο πλαίσιο του προγράμματος και στο οποίο έχουν ήδη απευθυνθεί 200 εξυπηρετούμενοι. Επιπροσθέτως με την παροχή υπηρεσιών κοινωνικής φύσεως, σημαντική δράση του προγράμματος αποτελεί και η παροχή νομικής υποστήριξης, την οποία έχουν λάβει έως σήμερα άνω των 300 ατόμων και η οποία καλύπτει ποικίλες ανάγκες των ωφελουμένων, όπως συνδρομή στη διαδικασία έκδοσης διαβατηρίου, θέματα εργατικού δικαίου, ενέργειες για οικογενειακή επανένωση κτλ. Οι νομικοί του προγράμματος προβαίνουν σε επιτόπιες επισκέψεις σε διάφορες υπηρεσίες, ούτως ώστε να διερευνήσουν την πορεία αιτημάτων και κατά περίπτωση να προσφύγουν κατά αποφάσεων. Μέχρι στιγμής, οι κοινωνικοί λειτουργοί, οι εργασιακοί σύμβουλοι και οι νομικοί του προγράμματος έχουν εξυπηρετήσει συνολικά περίπου 700 άτομα.

Πολύτιμος συνεργάτης του ΕΣΠ στο παρόν πρόγραμμα είναι το Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων, με το οποίο βρισκόμαστε σε συνεχή επαφή. Οι δυο οργανώσεις διαμόρφωσαν από κοινού ένα ενημερωτικό φυλλάδιο σε διάφορες γλώσσες, ενώ έχουν ήδη πραγματοποιήσει συναντήσεις με προσφυγικές κοινότητες, όπως π.χ. με την Κοινότητα της Λ.Δ. Κονγκό, το Σύλλογο Αποδήμων Ελεύθερων Σύρων και τη  Σομαλική Κοινότητα. Στόχος των συναντήσεων αυτών είναι η ενημέρωση των κοινοτήτων για κοινωνικά και νομικά ζητήματα, ο τρόπος άσκησης των δικαιωμάτων τους και η ενημέρωση για το που μπορούν να απευθυνθούν για εξατομικευμένη συνδρομή. Συμπερασματικά, το πρόγραμμα «Υπηρεσίες μιας στάσης: ενδυνάμωση και ένταξη προσφύγων» αποτελεί μια ολοκληρωμένη παρέμβαση με στόχο τη δυναμική ένταξη και προστασία των προσφύγων που διαβιούν στη χώρα μας.

Το έργο χρηματοδοτείται από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία στο πλαίσιο του Προγράμματος «Είμαστε όλοι Πολίτες», το οποίο είναι μέρος του συνολικού Χρηματοδοτικού Μηχανισμού του ΕΟΧ για την Ελλάδα, γνωστού ωςEEAGrants. Διαχειριστής Επιχορήγησης του Προγράμματος είναι το  Ίδρυμα Μποδοσάκη.Στόχος του Προγράμματος είναι η ενδυνάμωση της κοινωνίας των πολιτών στη χώρα μας και η ενίσχυση της κοινωνικής δικαιοσύνης, της δημοκρατίας και της βιώσιμης ανάπτυξης.  

• Κέντρο Ενημέρωσης για Αναγνωρισμένους Πρόσφυγες, δικαιούχους επικουρικής και ανθρωπιστικής προστασίας

Στο προηγούμενο newsletter είχαμε παρουσιάσει το νέο αυτό πρόγραμμα, που στηρίζεται από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Το Κέντρο Ενημέρωσης λειτουργεί κάθε Τρίτη, Τετάρτη και Πέμπτη, από τις 11.00πμ μέχρι τις 3.00μμ, στα γραφεία του ΕΣΠ, Σολωμού 25, στον 2ο Όροφο. Εδώ μπορείτε να δείτε τη σχετική ανακοίνωση μεταφρασμένη σε διάφορες γλώσσες, την οποία σας καλούμε να μεταφέρεται σε πάσα ενδιαφερόμενο.

Παρεμβάσεις και νέα από το χώρο του Ασύλου και της Μετανάστευσης στην Ελλάδα

• Συμμετοχή στη διαβούλευση για την ιθαγένεια

Το ΕΣΠ συμμετείχε ενεργά στη δημόσια διαβούλευση του σχεδίου νόμου «Τροποποίηση Διατάξεων Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας και άλλες διατάξεις», με το οποίο ρυθμίζονται θέματα απόδοσης ιθαγένειας και μεταναστευτικής πολιτικής. Το Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης κάλεσε όλους τους πολίτες και τους κοινωνικούς φορείς να συμμετάσχουν στη δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση επί του νομοσχεδίου που έκλεισε στις 25 Μαΐου 2015. Συνολικά κατατέθηκαν 712 σχόλια, με το ΕΣΠ να καταθέτει 10 σχόλια που αφορούσαν 4 άρθρα του νομοσχεδίου, ώστε να συμβάλει στη βελτίωση των διατάξεων της προτεινόμενης ρύθμισης. Στις αρχές του Ιουνίου, οι αρμόδιες κοινοβουλευτικές επιτροπές ψήφισαν επί της αρχής το νομοσχέδιο, ενώ αναμένεται η συζήτησή του επί των άρθρων. Η σημασία του νομοσχεδίου είναι ιδιαίτερη, καθώς, μεταξύ άλλων, καλύπτει ένα σημαντικό κενό για τα παιδιά δεύτερης γενιάς μεταναστών.

Περαιτέρω, το ΕΣΠ συμμετείχε ενεργά στη δημόσια διαβούλευση (ανοικτή σε σχόλια μέχρι 11 Μαϊου 2015) για την Κοινή Υπουργική Απόφαση «Ρυθμίσεις για τη διασφάλιση της πρόσβασης των ανασφάλιστων στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας»,  όπου συμπεριλαμβάνονται ως δικαιούχοι, μεταξύ άλλων, παιδιά ανασφάλιστα  έως 18 ετών, ανεξαρτήτως του νομικού τους καθεστώτος, δικαιούχοι διεθνούς προστασίας (αναγνωρισμένοι πρόσφυγες και δικαιούχοι επικουρικής προστασίας), ανιθαγενείς, αιτούντες διεθνή προστασία και όσοι διαμένουν στην Ελλάδα με καθεστώς παραμονής για ανθρωπιστικούς ή εξαιρετικούς λόγους, καθώς και τα μέλη των οικογενειών τους.

• Συνδρομή στο Συμβουλευτικό Φόρουμ του EASO

Το ΕΣΠ ανταποκρίθηκε θετικά στο κάλεσμα του EASO για διαβούλευση σχετικά με την δημιουργία του EASO Quality Tool on Identification of Persons with Special Needs. Η θεματική αυτή διαβούλευση, στο πλαίσιο του Συμβουλευτικού Φόρουμ του EASO, είχε ως στόχο την ενσωμάτωση σχολίων από φορείς που δραστηριοποιούνται στο χώρο στο προσχέδιο ενός διαδικτυακού εργαλείου για την ταυτοποίηση ατόμων που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες (άτομα με αναπηρίες, άτομα τρίτης ηλικίας, έγκυες κτλ). Με στόχο μια αρτιότερη διαδικασία ταυτοποίησης ατόμων ιδιαίτερης ευαλωτότητας, το ΕΣΠ κατέθεσε Consultation Note εστιάζοντας τις προτάσεις του κυρίως στους ασυνόδευτους ανηλίκους και τα θύματα βασανιστηρίων. Το εργαλείο αυτό αναμένεται να γίνει διαθέσιμο on-line σύντομα και ελπίζουμε να συμβάλει ως μέσο βελτίωσης της πρακτικής στο πεδίο, με απώτερο στόχο την καλύτερη και πληρέστερη εξυπηρέτηση των ευάλωτων αυτών ομάδων.  

•  Νέα ακύρωση της Απόφασης Λοβέρδου

Η Νομική Υπηρεσία του ΕΣΠ είχε καταθέσει «εις διπλούν» αίτηση ακύρωσης κατά της  Υπουργικής Απόφασης ΓΥ39α ΦΕΚ1002/Β/2-4-2012, η οποία ρύθμιζε θέματα περιορισμού Λοιμωδών Νοσημάτων. Γνωστή και ως «Απόφαση Λοβέρδου», η εν λόγω ρύθμιση, η οποία καταργήθηκε με την παραπάνω νέα Υπουργική Απόφαση, εξανάγκαζε μεταξύ άλλων αλλοδαπούς σε ιατρική εξέταση και νοσηλεία σε ειδικούς χώρους, επεμβαίνοντας κατ’ αυτό τον τρόπο στην ιδιωτική ζωή του προσώπου. Κατ’ εφαρμογή της Απόφασης αυτής είχαν πραγματοποιηθεί υποχρεωτικές εξετάσεις, συλλήψεις και κρατήσεις, με πιο γνωστές αυτές των οροθετικών γυναικών το έτος 2013. Η Απόφαση αυτή καταργήθηκε τον Απρίλιο του 2013, ενώ επαναφέρθηκε σε ισχύ λίγους μήνες αργότερα από τον τότε Υπουργό Άδωνι Γεωργιάδη. Κριτική κατά της Απόφασης έχουν ασκήσει πολλοί φορείς, τόσο του ιατρικού κόσμου, όσο και από φορείς υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, παρ’ όλα αυτά εφαρμοζόταν κανονικά, πλην της μικρής περιόδου κατάργησής της. Τόσο κατά την πρώτη περίοδο ισχύς της, όσο και μετά την επαναφορά της, το ΕΣΠ συνέταξε και κατέθεσε αντίστοιχες αιτήσεις ακύρωσης, στο δικόγραφο των οποίων συναιτούντες ήταν και ΜΚΟ που εστιάζουν την δράση τους σε ιατρικά θέματα.

Η απόφαση καταργήθηκε εκ νέου – και ελπίζουμε οριστικά – τον Απρίλιο του 2015. Ως εκ τούτου, τόσο μετά την πρώτη, όσο και μετά την δεύτερη κατάργησή της Απόφασης, παραιτηθήκαμε των σχετικών δικογράφων μας. Η παραίτηση αυτή προέκυψε διότι η Διοίκηση συμμορφώθηκε με τα δικόγραφά του ΕΣΠ, οπότε η συζήτηση των υποθέσεων θα ήταν άνευ αντικειμένου. Οι αιτήσεις ακύρωσης συνέβαλαν ιδιαίτερα (αποτελώντας τη νόμιμη βάση) και στις δύο καταργήσεις της σχετικής Υπουργικής Απόφασης και στη συμμόρφωση της Διοίκησης με τα προς ακύρωσιν κεφάλαια των δικογράφων της Νομικής Υπηρεσίας του ΕΣΠ. Η  κατάθεσή τους αποτελεί μέρος  της παράδοσης των τελευταίων ετών στην ιστορία  του ΕΣΠ να ζητά την ακύρωση προεδρικών διαταγμάτων και υπουργικών αποφάσεων που δεν έχουν έρεισμα στο διεθνές, ενωσιακό και εθνικό δίκαιο. Τέλος, να σημειωθεί ότι και  αντίστοιχα δημοσιεύματα του Τύπου αναδιατυπώνουν λόγους ακύρωσης των σχετικών δικογράφων του ΕΣΠ. 

• Υποβολή έκθεσης για θέματα που αφορούν ασυνόδευτους ανηλίκους στο πλαίσιο της εποπτείας της εκτέλεσης της απόφασης ΜSS κατά Βελγίου & Ελλάδος

Η υπόθεση M.S.S. κατά Βελγίου και Ελλάδος αποτελεί ορόσημο για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των αιτούντων άσυλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή του Συμβουλίου της Ευρώπης. Είναι δε η κύρια υπόθεση ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), όσον αφορά στην πρακτική εφαρμογή της δυνατότητας επιστροφής αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα υπό τον Κανονισμό «Δουβλίνο ΙΙ» (ή πλέον «Δουβλίνο ΙΙΙ»), καθώς μετά την έκδοσή της οι μεταφορές στη χώρα υπό τον εν λόγω Κανονισμό από άλλα κράτη της Ε.Ε. ουσιαστικά «πάγωσαν». Η απόφαση της 21ης Ιανουαρίου 2011 επιβεβαίωσε και ενίσχυσε περαιτέρω την υποχρέωση των κρατών μελών να εξασφαλίζουν την πρόσβαση σε αποτελεσματικές διαδικασίες ασύλου και επαρκείς συνθήκες υποδοχής για τους αιτούντες άσυλο. Ο αντίκτυπος μιας τέτοιας απόφασης που καταδίκασε, τόσο την Ελλάδα, όσο και το Βέλγιο, για παραβιάσεις της ΕΣΔΑ δε θα μπορούσε να μην είναι διαρκής.

Στις 29 Απριλίου 2015 το ΕΣΠ, σε συνέχεια προηγούμενων εκθέσεων για την κατάσταση του ασύλου, της κράτησης και της υποδοχής που ξεκίνησε να υποβάλλει στην Επιτροπή των Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης από το 2013, υπό τις διατάξεις των άρθρων 9.2 και 9.3 της Επιτροπής των Υπουργών για την εποπτεία της εκτέλεσης των αποφάσεων του ΕΔΔΑ, έθεσε υπ’ όψιν της Επιτροπής νέα ειδική έκθεση στο πλαίσιο της εποπτείας της εκτέλεσης της απόφασης του ΕΔΔΑ στην υπόθεση ΜSS κατά Βελγίου & Ελλάδος (21.1.2011), εστιάζοντας σε ζητήματα που αφορούν τους ασυνόδευτους ανηλίκους. Το ΕΣΠ παρουσίασε με πληρότητα την παρούσα κατάσταση στη χώρα, συμπεριλαμβάνοντας τα διαθέσιμα επίσημα στατιστικά αιτημάτων ασύλου και στέγασης που αφορούν ασυνόδευτους ανηλίκους και υπογράμμισε τις προβληματικές πτυχές στην υποδοχή τους, με έμφαση, μεταξύ άλλων, στην έλλειψη δομών φιλοξενίας, τις προβληματικές διαδικασίες διαπίστωσης της ανηλικότητας, την κράτηση αλλά και την απουσία ενός επαρκώς οργανωμένου συστήματος επιτροπείας.

• Το ΕΣΠ ως εκπαιδευτής!

Το ΕΣΠ έχοντας τεχνογνωσία και εμπειρία στην προστασία και αποκατάσταση θυμάτων βασανιστηρίων, συμμετείχε στην εκπαιδευτική ημερίδα των Επιτροπών Προσφυγών του Π.Δ. 114/2010 που διοργάνωσε η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, ως εκπαιδευτής σε νομικά θέματα. Η ημερίδα έλαβε χώρα στις 19.6.2015 στο Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας. Οι Επιτροπές Προσφυγών του Π.Δ. 114/2010 είναι το δευτεροβάθμιο όργανο στην παλιά διαδικασία ασύλου, από τις αποφάσεις του οποίου κρίνεται σε δεύτερο βαθμό η αναγνώριση της προσφυγικής ιδιότητας ή άλλης μορφής διεθνούς προστασίας στους αιτούντες άσυλο. H εξακρίβωση, προετοιμασία και εκπροσώπηση των θυμάτων βασανιστηρίων σε πρώτο βαθμό, αλλά και σε δεύτερο βαθμό ενώπιον των Επιτροπών Προσφυγών χρειάζεται λεπτούς χειρισμούς. Οι χειρισμοί αυτοί προϋποθέτουν τεχνογνωσία, πείρα, χρόνο και συνεργασία διαφορετικών  επιστημονικών ειδικοτήτων. Απαιτούν δε και προσεκτική διαχείριση των υποθέσεων αυτών από την ίδια τη Διοίκηση, εν προκειμένω από τις Επιτροπές Προσφυγών. Το ΕΣΠ δίνοντας από την ίδρυσή του έμφαση στην ιδιαίτερα ευάλωτη ομάδα των θυμάτων βασανιστηρίων επιτείνει τις δράσεις του και μέσα από το προαναφερθέν πρόγραμμα Προμηθέας ΙΙ.

Επίσης, στις 6.4.2015, το ΕΣΠ συμμετείχε ενεργά σε εκπαιδευτικό σεμινάριο με θέμα: «Διοικητική κράτηση υπηκόων τρίτων χωρών, συμπεριλαμβανομένων αιτούντων άσυλο», που διοργάνωσε η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες – Γραφείο Ελλάδας, σε συνεργασία με το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών, για ομάδα εκπαιδευόμενων δικαστών που φοιτούν στη Σχολή Δικαστών και πραγματοποιούν πρακτική άσκηση στα δικαστήρια. Στο πλαίσιο του σεμιναρίου, η Συντονίστρια της Νομικής Υπηρεσίας του ΕΣΠ παρουσίασε εισήγηση με τίτλο: «Ο ρόλος του νομικού παραστάτη στο πλαίσιο της διοικητικής κράτησης των προσφύγων και άλλων υπηκόων τρίτων χωρών».

• Φεστιβάλ Αλληλεγγύης Θεσσαλονίκης

Το πρώτο Φεστιβάλ Αλληλεγγύης Θεσσαλονίκης διεξήχθη στον πολυχώρο WE στις 13 Ιουνίου και το ΕΣΠ έδωσε το παρόν! Συναντηθήκαμε με άλλες οργανώσεις για να γνωριστούμε, να ανταλλάξουμε απόψεις, να ενημερώσουμε τους συμπολίτες μας για την αξία και την αναγκαιότητα της αλληλεγγύης και να γιορτάσουμε για όλα αυτά που έχουμε πετύχει μέχρι τώρα. Άλλωστε, ενώνοντας τις φωνές μας, είμαστε πιο δυνατοί. Το ΕΣΠ ήταν εκεί με λίγα έντυπα, το τραπεζάκι του και τις ιστορίες προσφύγων. Όπως ήταν και το σύνθημα του Φεστιβάλ, η αλληλεγγύη δεν είναι απλά βοήθεια, αλληλεγγύη σημαίνει ενότητα.

• Η έλλειψη νομικής συνδρομής πιο έντονη από ποτέ

Με τη λήξη λειτουργίας του χρηματοδοτικού πλαισίου του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσφύγων κατά το τέλος Φεβρουαρίου 2015, τέθηκε ένας νέος φραγμός στην πρόσβαση των ατόμων που χρήζουν διεθνούς προστασίας σε δωρεάν νομική συνδρομή, ανέκαθεν παρεχόμενη, στο βαθμό του εφικτού, από το ΕΣΠ και μερικές ακόμα ΜΚΟ. Το κενό στη χρηματοδότηση της νομικής συνδρομής, κατέστη ακόμα περισσότερο αισθητό τόσο με την κατακόρυφη αύξηση των εισόδων στη χώρα τους τελευταίους μήνες, όσο και με την επαναλειτουργία των Επιτροπών Προσφυγών, τόσο της νέας διαδικασίας (Αρχή Προσφυγών – π.δ. 113/2013), όσο και της παλαιάς (π.δ. 114/2010), που για διαφορετικούς λόγους είχαν προηγουμένως προσωρινά διακόψει τη λειτουργία τους. Η Νομική Υπηρεσία του ΕΣΠ καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια να συνδράμει τους πρόσφυγες που καθημερινά συρρέουν στο γραφείο του ΕΣΠ αναζητώντας δικηγόρο για να τους υποστηρίξει σε όλα τα στάδια της διαδικασίας χορήγησης διεθνούς προστασίας.

Σας ευχαριστούμε για την ανάγνωση και τη στήριξή σας και σας ευχόμαστε καλό καλοκαίρι,

ενώ ανανεώνουμε το ραντεβού μας με περισσότερα νέα μας για το φθινόπωρο!