ΑΘΗΝΑ 17 ΙΟΥΛΙΟΥ 2024 – Περισσότερα από 6.400 παιδιά πρόσφυγες και μετανάστες εισήλθαν φέτος στην Ελλάδα, αριθμός υπερτετραπλάσιος από τον αντίστοιχο αριθμό της ίδιας περιόδου του 2023, ανακοίνωσε η οργάνωση Save the Children, ζητώντας μεγαλύτερη προστασία για τα παιδιά που διαφεύγουν από τον πόλεμο και την πείνα.
Η ανάλυση των μηνιαίων στοιχείων της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες δείχνει ότι μεταξύ Ιανουαρίου και Ιουνίου φέτος, περίπου 5.580 παιδιά πρόσφυγες και μετανάστες έφτασαν στην Ελλάδα δια θαλάσσης σε νησιά του Αιγαίου, ενώ περίπου 830 έφτασαν δια ξηράς – μια συνδυασμένη αύξηση σχεδόν 250% σε σύγκριση με τα 1.850 παιδιά πρόσφυγες και μετανάστες που έφτασαν το πρώτο εξάμηνο του 2023.
Περίπου ένα στα τέσσερα παιδιά πρόσφυγες και μετανάστες που έφτασαν στη χώρα φέτος ήρθε χωρίς οικογένεια ή νόμιμο κηδεμόνα – στο σύνολο πάνω από 1.500 ασυνόδευτα παιδιά πρόσφυγες και μετανάστες που είναι τριπλάσιος αριθμός παιδιών σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2023.
Η Κυριακή Φιλέρη, δικηγόρος του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες – εταίρος της Save the Children στην Ελλάδα, που υπερασπίζεται τα δικαιώματα των προσφύγων και των αιτούντων άσυλο- εργάζεται στην Κω, όπου υπάρχουν εγκαταστάσεις υποδοχής προσφύγων, γνωστές ως Κλειστές Ελεγχόμενες Δομές, οι οποίες είναι υπερπλήρεις.
Η Φιλέρη εξήγησε ότι τα παιδιά που ταξιδεύουν προς την Ελλάδα βιώνουν συχνά αγωνία και φόβο, γνωρίζοντας ότι θα μπορούσαν να πεθάνουν στο ταξίδι τους.
«Δεν υπάρχουν ασφαλείς και νόμιμες δίοδοι για τη μετανάστευση. Τα παιδιά πρέπει να ρισκάρουν τη ζωή τους», δήλωσε. «[Και όταν φτάνουν στην Κω] υπάρχει πλήρης και χρόνια έλλειψη επαρκών ιατρικών υπηρεσιών, ενώ ταυτόχρονα οι δημόσιες δομές υγείας του νησιού είναι επίσης ανεπαρκείς για τους μόνιμους κάτοικους του. Δεν υπάρχει δυνατότητα ουσιαστικής εξέτασης της ευαλωτότητας των προσώπων ή παροχής της υγειονομικής περίθαλψης που χρειάζονται».
Τα ασυνόδευτα παιδιά αντιμετωπίζουν πρόσθετα εμπόδια όταν φτάνουν στις Κλειστές Ελεγχόμενες Δομές. Μέχρι να οριστεί επίτροπος, τα παιδιά αυτά δεν έχουν κανέναν να τους φέρει ρούχα, παπούτσια ή ακόμη και ένα κινητό τηλέφωνο για να τηλεφωνήσουν στο σπίτι τους και να μιλήσουν με την οικογένειά τους. H δικηγόρος επίσης ανέφερε ότι τα ασυνόδευτα παιδιά περνούν περίπου δύο με τρεις εβδομάδες σε μια περιφραγμένη περιοχή που ονομάζεται «ασφαλής περιοχή» (safe area) μέχρι να μεταφερθούν σε δομή φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων.
«Φανταστείτε ότι όταν ένα ασυνόδευτο παιδί τοποθετείται στην ασφαλή περιοχή, φοράει ακόμα τα βρεγμένα ρούχα που φορούσε κατά τη διάρκεια του ταξιδιού με τη βάρκα. Δεν υπάρχει τίποτα να κάνουν στην ασφαλή περιοχή, καμία απολύτως δραστηριότητα, ψυχαγωγική ή άλλη. Βαριούνται και το μέρος μοιάζει με φυλακή – δεν είναι καθόλου φιλικό προς τα παιδιά. Πρόκειται για ένα κοντέινερ με συρματόπλεγμα γύρω του. Άλλη μία διαφορά με τα παιδιά που ταξίδεψαν με τις οικογένειές τους είναι ότι αυτά μπορούν να βγουν από τον καταυλισμό, ενώ τα ασυνόδευτα παιδιά δεν μπορούν», είπε.
Πέρυσι, οι Save the Children και το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες διαπίστωσαν ότι τα περισσότερα ασυνόδευτα παιδιά που αναζητούν ασφάλεια στην Ελλάδα βλέπουν τα αιτήματά τους για άσυλο να απορρίπτονται, με αποτέλεσμα να μην έχουν έγγραφα για τη νομιμοποίηση της διαμονής τους και να είναι ευάλωτα σε εκμετάλλευση και κακοποίηση.
Τώρα, με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της να εγκρίνουν το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο -μια νομοθετική μεταρρύθμιση που θα διαμορφώσει στο εξής το μεταναστευτικό σύστημα της περιοχής- υπάρχει ανησυχία ότι οι συνθήκες θα μπορούσαν να επιδεινωθούν για τα παιδιά που διαφεύγουν από τον πόλεμο, την πείνα και τον θάνατο. Η κίνηση αυτή αναμένεται να διαβρώσει τα συστήματα προστασίας των παιδιών, οδηγώντας ενδεχομένως σε περισσότερο χρόνο σε κέντρα κράτησης και περισσότερες επαναπροωθήσεις στα σύνορα.
Ο Willy Bergogné, Διευθυντής και εκπρόσωπος της Save the Children Europe στην ΕΕ, δήλωσε:
“Τα παιδιά που φτάνουν μόνα τους στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν άσχημες συνθήκες που απαιτούν επείγουσα προσοχή και το νέο Σύμφωνο της ΕΕ θα μπορούσε να κάνει μια ήδη κακή υπάρχουσα κατάσταση ακόμη χειρότερη γι’ αυτά. Κάθε παιδί αξίζει ασφάλεια και αξιοπρέπεια κατά την άφιξη. Ωστόσο, αυτά τα παιδιά που φτάνουν στην Ελλάδα δεν αντιμετωπίζονται ως παιδιά. Είναι επιτακτική ανάγκη οι ελληνικές αρχές και η ΕΕ να αναλάβουν δράση για την παροχή αποτελεσματικής επιτροπείας, ουσιαστικών συστημάτων παιδικής προστασίας και βελτιωμένες συνθήκες διαβίωσης. Η Μεσόγειος, επίσης, δεν μπορεί να συνεχίσει να αποτελεί νεκροταφείο για τα παιδιά. Πρέπει να δημιουργηθούν ασφαλείς και προσβάσιμες δίοδοι προς την Ευρώπη για να διασφαλιστεί ότι είναι προστατευμένα κατά τη διέλευσή τους.»
Η οργάνωση Save the Children και το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες καλούν τις ελληνικές αρχές να διασφαλίσουν ότι κάθε ασυνόδευτο και χωρισμένο παιδί έχει δίπλα του από την πρώτη κιόλας μέρα στη χώρα ένα άτομο αναφοράς ή επίτροπο και να χρηματοδοτήσουν ουσιαστικές υπηρεσίες παιδικής προστασίας που θα εγγυόνται την ασφάλεια και την ευημερία των παιδιών σε μετακίνηση.
Οι δύο οργανώσεις ζητούν επίσης από τις ελληνικές αρχές να βελτιώσουν τις συνθήκες διαβίωσης στις Κλειστές Ελεγχόμενες Δομές. Αυτό περιλαμβάνει τη διευκόλυνση της πρόσβασης στην κοινότητα υποδοχής και την εφαρμογή πρωτοκόλλων τακτικής συντήρησης και καθαρισμού των εγκαταστάσεων. Η παροχή βασικού εξοπλισμού ψυχαγωγίας για τα παιδιά και κατάλληλες για τον πληθυσμό δράσεις σε θέματα υγιεινής είναι ζωτικής σημασίας για τον μετριασμό των κινδύνων για την υγεία, όπως τα συχνά κρούσματα ψώρας.
Η Save the Children καλεί τις αρχές που είναι αρμόδιες για την εφαρμογή του Συμφώνου της ΕΕ για τη Μετανάστευση και το Άσυλο να δώσουν προτεραιότητα στην προστασία των παιδιών και να λάβουν μέτρα για την αντιμετώπιση και την ελαχιστοποίηση τυχόν κινδύνων που θα μπορούσαν να πλήξουν τα δικαιώματά τους. Οι αποφάσεις των εθνικών αρχών σχετικά με τις συνοριακές διαδικασίες, τα μέτρα προστασίας των παιδιών και τα συστήματα παρακολούθησης της κατάστασης των δικαιωμάτων των παιδιών στην πράξη, θα κάνουν μεγάλη διαφορά στη ζωή και την ευημερία των παιδιών και των οικογενειών που αναζητούν ασφάλεια στην Ευρώπη.
Το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες είναι η παλαιότερη Μη Κυβερνητική Οργάνωση για τα δικαιώματα των προσφύγων στην Ελλάδα. Οι υπηρεσίες του ΕΣΠ περιλαμβάνουν νομική και ψυχοκοινωνική υποστήριξη σε αιτούντες/ες άσυλο και πρόσφυγες/ισσες, καθώς και διερμηνεία και υπηρεσίες εκπαίδευσης.
Η οργάνωση Save the Children εργάζεται με παιδιά προσφύγων και μεταναστών εντός και εκτός Ευρώπης, με στόχο την υποστήριξη των ευάλωτων παιδιών με τις μεγαλύτερες ανάγκες.
Μεθοδολογία
– Στοιχεία χερσαίων και θαλάσσιων αφίξεων της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες για την Ελλάδα: https://data.unhcr.org/en/situations/mediterranean/location/5179. Το ποσοστό των παιδιών και το ποσοστό των ασυνόδευτων παιδιών εκτιμήθηκε με βάση την κατανομή των ηλικιών της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες που παρέχεται στο τελευταίο ενημερωτικό δελτίο (https://data.unhcr.org/en/documents/download/107795 ) του Απριλίου του 2024 με στοιχεία που καλύπτουν τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο. Για την κατανομή των ηλικιών για το 2023, δείτε το ενημερωτικό δελτίο του Ιουνίου 2023: https://data.unhcr.org/en/documents/details/103086
Για περισσότερες πληροφορίες, παρακαλώ επικοινωνήστε με τον Κώστα Βλαχόπουλο, υπεύθυνο επικοινωνίας του ΕΣΠ k.vlachopoulos@gcr.gr