Επιφυλλίδα Newsletter Ιουνίου
Ο αγώνας για ανθρώπινη αξιοπρέπεια μας αφορά όλους
Ποιος είναι πρόσφυγας και ποια η διαφορά από τον μετανάστη; Γιατί αυτοί οι άνθρωποι φεύγουν από τις χώρες τους ; Γιατί θα πρέπει η Ελλάδα και η Ευρώπη να τους υποδεχτεί, να τους φροντίσει και να τους δώσει τη δυνατότητα να μείνουν; Γιατί έρχονται παράνομα; Δεν πρέπει ως χώρα να φυλάμε τα σύνορά μας και να τιμωρούμε/αποτρέπουμε την παράνομη είσοδό τους; Δεν είναι πιο ασφαλές για αυτούς να μείνουν στην Τουρκία, αντί να γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης των κυκλωμάτων των διακινητών και να βάζουν σε κίνδυνο και τη ζωή τους; Αυτά είναι μερικά από τα συνήθη ερωτήματα που ακούμε σε ιδιωτικές συζητήσεις και στο δημόσιο διάλογο.
«Ο άντρας μου με χτυπούσε, με κατηγόρησε άδικα για μοιχεία, καταδικάστηκα σε 50 βουρδουλιές. Πήρα την κόρη μου και φύγαμε.
Δεν ήθελα να ζήσει τη δική μου ζωή».
- Α.Ζ. πρόσφυγας από το Ιράν που αναγνωρίστηκε λόγω συμμετοχής σε ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα.
Σε αυτά τα ερωτήματα και πολλά άλλα, απαντήσεις δίνει το διεθνές, ενωσιακό και εθνικό δίκαιο καθώς και το ευρωπαϊκό κεκτημένο:
Η Σύμβαση της Γενεύης του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων είναι το βασικό νομικό κείμενο, που έχει επικυρωθεί από 145 κράτη και ορίζει ποιος είναι πρόσφυγας, τα δικαιώματά του και τις νομικές υποχρεώσεις των κρατών. Το διεθνές δίκαιο λοιπόν :
- ορίζει ότι πρόσφυγες είναι οι άνθρωποι που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να επιστρέψουν στις χώρες τους, εξαιτίας βάσιμου φόβου δίωξης, με βάση τη φυλή, το θρήσκευμα, τις πολιτικές τους πεποιθήσεις, την εθνικότητά τους ή τη συμμετοχή τους σε μία ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα. (άρθρο 1(Α) 2 της Σύμβασης) . Σύμφωνα δε με την πάγια θέση και των ελληνικών δικαστηρίων, ένα πρόσωπο έχει την ιδιότητα του πρόσφυγα, εφόσον στο πρόσωπο αυτό συγκεντρώνονται οι σχετικές προϋποθέσεις που προβλέπει η Σύμβαση της Γενεύης. Η, εκ των υστέρων, αναγνώρισή του ως πρόσφυγα, από τις αρμόδιες αρχές της χώρας όπου ζητά άσυλο, δεν αποτελεί πράξη δημιουργική της προσφυγικής του ιδιότητας αλλά απλώς πράξη που διαπιστώνει την ιδιότητα αυτή[i]. Επισημαίνεται δε ότι στην Ελλάδα, κατά το 2020, η πλειοψηφία των ανθρώπων, που ήλθαν για να ζητήσουν άσυλο είναι γυναίκες και παιδιά, που προέρχονται από χώρες, που η ίδια η ελληνική διοίκηση χορηγεί, σε υψηλά μάλιστα ποσοστά[ii], το καθεστώς του πρόσφυγα.
- προβλέπει τη μη επιβολή ποινικών κυρώσεων σε πρόσφυγες λόγω της παράνομης εισόδου ή διαμονής τους (άρθρο 31 της Σύμβασης). Θα πρέπει δε σημειωθεί ότι τα ελληνικά δικαστήρια[iii] έχουν επανειλημμένως ερμηνεύσει ορθά τη διάταξη αυτή σε υποθέσεις παράτυπης εισόδου προσφύγων στην ελληνική επικράτεια, με πάγια νομολογία τους υπέρ της αθώωσής τους, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την ιδιαίτερη κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι πρόσφυγες.
- θεσπίζει ως βασική αρχή τη μη-επαναπροώθηση (non-refoulement), σύμφωνα με την οποία ο πρόσφυγας δεν πρέπει να επιστρέφεται σε χώρα -οποιαδήποτε χώρα- όπου απειλείται η ζωή ή η ελευθερία του. (άρθρο 33 της Σύμβασης, 19 Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 78 παρ. 1 Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης). Το δικαίωμα του ανθρώπου να ζητήσει και να απολαύσει της προστασίας του ασύλου κατοχυρώνεται στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του 1948[iv] καθώς και στο Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης[v]. Η αρχή της μη-επαναπροώθησης αποτελεί το λογικό συμπλήρωμα του δικαιώματος στο άσυλο. Περιλαμβάνει δε κάθε μέτρο, που μπορεί να ληφθεί από ένα κράτος και που θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα την επιστροφή ενός αιτούντος άσυλο ή πρόσφυγα στα σύνορα εδαφών, όπου απειλείται η ζωή του ή η ελευθερία του, ή όπου υπάρχει κίνδυνος δίωξης. Στην έννοια των μέτρων αυτών περιλαμβάνεται η αποτροπή στα σύνορα, η αναχαίτιση και η έμμεση επαναπροώθηση, είτε στην περίπτωση μεμονωμένου αιτούντος άσυλο είτε σε καταστάσεις μαζικής εισροής προσφύγων[vi]. Η αρχή της μη επαναπροώθησης αποτελεί ουσιαστικά έναν φραγμό στην απόλυτη αρμοδιότητα των κρατών να χορηγούν ή όχι άσυλο και αποτελεί την πιο σημαντική δέσμευση που αναλαμβάνουν τα συμβαλλόμενη μέρη υπέρ του πρόσφυγα. Η αρχή της μη-επαναπροώθησης συνδέεται άρρηκτα με την υποχρέωση εφαρμογής μίας εξατομικευμένης, δίκαιης και αποτελεσματικής διαδικασίας[vii] εντοπισμού των πολιτών τρίτων χωρών, που χρήζουν διεθνούς προστασίας. Και ναι μεν ο έλεγχος των εθνικών συνόρων συνιστά άσκηση της κυριαρχικής εξουσίας του κάθε κράτους, ωστόσο δεν νοείται απαγόρευση διέλευσης των συνόρων όταν υπάρχει κίνδυνος παραβίασης των άρθρων 2 και 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου καθώς και της αρχής της μη-επαναπροώθησης.
- επιβάλλει στα συμβαλλόμενα κράτη την υποχρέωση να διευκολύνουν την ένταξη, συμπερίληψη και τελικά την πολιτογράφηση των προσφύγων. (άρθρο 34 της Σύμβασης)
«Οι Ταλιμπάν σκότωσαν τον πατέρα μου επειδή αρνήθηκε να συνεργαστεί μαζί τους. Ήμουν το πρώτο αγόρι της οικογένειας.
Για να ζήσω έπρεπε ή να συνεργαστώ μαζί τους ή να φύγω.»
-Κ.Μ. αναγνωρισμένος πρόσφυγας από το Αφγανιστάν δίωξη λόγω πολιτικών πεποιθήσεων
Το ισχύον νομικό πλαίσιο διεθνούς προστασίας στην Ελλάδα (ν. 4636/20219), έχει επανειλημμένα επικριθεί από εθνικούς και διεθνείς οργανισμούς ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων του Συνηγόρου του Πολίτη, της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, μεταξύ άλλων, ως απόπειρα μείωσης των προτύπων προστασίας και δημιουργίας αδικαιολόγητων διαδικαστικών και ουσιαστικών εμποδίων για άτομα που αναζητούν διεθνή προστασία[viii].
Από την είσοδο των προσφύγων στη χώρα μέχρι και την πολυπόθητη ένταξή τους στην ελληνική κοινωνία, τα προβλήματα είναι πολλαπλά:
- εξευτελιστικές συνθήκες υποδοχής,
- γενικευμένη διοικητική κράτηση[ix],
- δυσκολία πρόσβασης στη διαδικασία ασύλου,
- έλλειψη επαρκούς νομικής συνδρομής,
- ανεπάρκειες στις διαδικασίες εντοπισμού και κατάλληλης προστασίας ευάλωτων ομάδων, όπως παιδιά, θύματα βασανιστηρίων, κ.α.
- ελεγχόμενα κλειστά κέντρα υποδοχής μακριά από τον αστικό ιστό,
- αδυναμία πρόσβασης παιδιών στην εκπαίδευση, όπως έχει επισημάνει σε έκθεσή του ο Συνήγορος του Πολίτη[x].
Το τελευταίο δε διάστημα καταγράφεται επιπλέον αυστηριοποίηση τόσο του νομικού πλαισίου, όσο και πολιτικών που ακολουθούν οι αρχές, με αποτέλεσμα να μειώνονται ακόμη περισσότερο οι εγγυήσεις για τους αιτούντες άσυλο και τους πρόσφυγες. Όχι μόνο δεν ενισχύεται η προστασία των προσφύγων, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού κεκτημένου, αλλά αντιθέτως ενισχύονται οι συνθήκες υπό τις οποίες:
- εύκολα μπορούν να αποκλειστούν από τη διεθνή προστασία χωρίς να έχουν αξιολογηθεί οι ανάγκες τους, εκθέτοντάς τους στον κίνδυνο της επαναπροώθησης.
- δυσχεραίνεται η ένταξή τους στην ελληνική κοινωνία.
Μεταξύ άλλων, οι πρόσφατες εξαγγελίες και νομοθετικές πρωτοβουλίες[xi] επιφέρουν:
- περαιτέρω μείωση των εγγυήσεων ως προς το δικαίωμα παραμονής των αιτούντων άσυλο στη χώρα[xii],
- κατάργηση του ανθρωπιστικού καθεστώτος, ακόμη και για ιδιαίτερα ευάλωτους ανθρώπους όπως τα παιδιά[xiii]
- θέσπιση υποχρέωσης καταβολής παραβόλου για την κατάθεση μεταγενέστερης αίτησης ασύλου[xiv]
- μείωση των εγγυήσεων επιστροφής για τους απορριφθέντες αιτούντες άσυλο[xv]
- διακοπή συνθηκών υποδοχής σε αιτούντες άσυλο χωρίς προηγούμενη εξατομικευμένη κρίση[xvi],
- αυστηριοποίηση των προϋποθέσεων κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας, που αποστερεί τη δυνατότητα πολιτογράφησης σε ανθρώπους που ζουν στη χώρα μας ακόμη και επί δεκαετίες με τις οικογένειές τους, εργάζονται, φορολογούνται και είναι πλήρως ενταγμένοι στην Ελληνική κοινωνία[xvii].
Πλέον των ανωτέρω, με πρόσφατη κοινή υπουργική απόφαση (ΚΥΑ)[xviii] η Τουρκία χαρακτηρίζεται ως ασφαλής τρίτη χώρα και μάλιστα σε μία περίοδο που η Τουρκία δεν δέχεται επανεισδοχές (ήδη από το Μάρτιο του 2020). Έτσι οι αιτήσεις ασύλου ανθρώπων, που προέρχονται ακόμη και από χώρες με υψηλά ποσοστά χορήγησης προσφυγικού καθεστώτος[xix], όπως η Συρία, το Αφγανιστάν και η Σομαλία, απορρίπτονται στο στάδιο του παραδεκτού, στη βάση ότι η Τουρκία, από την οποία πέρασαν για να έρθουν στην Ελλάδα, τους παρέχει επαρκές πλαίσιο προστασίας. Όμως επισημαίνεται ότι η Τουρκία εφαρμόζει την Σύμβαση της Γενεύης μόνο για ευρωπαίους πολίτες που ζητούν άσυλο στη χώρα αυτή, ενώ πρόσφατα αποσύρθηκε, εν μέσω διεθνούς κατακραυγής, από την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την προστασία των θυμάτων έμφυλης βίας. Διεθνείς δε αναφορές κάνουν λόγο για επαναπροωθήσεις προσφύγων από την Τουρκία ακόμη και σε εμπόλεμες περιοχές. Η Τουρκία συγκαταλέγεται στις χώρες με τις περισσότερες καταδίκες από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου για παραβιάσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Σύμφωνα δε με το διεθνές δίκαιο, κατά την εφαρμογή της έννοιας της ασφαλούς τρίτης χώρας, το κράτος που την εφαρμόζει έχει την υποχρέωση να διασφαλίσει ότι η τρίτη χώρα σέβεται και τηρεί, στην πράξη και όχι απλώς στο νόμο, τα δικαιώματα που προβλέπονται στην Σύμβαση της Γενεύης και τα εχέγγυα προστασίας των μεταφερόμενων σε αυτήν αιτούντων άσυλο, όπως η αρχή της μη επαναπροώθησης, η πρόσβαση σε δίκαιη και αποτελεσματική διαδικασία ασύλου, η πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη και κοινωνική ασφάλιση, στην εκπαίδευση, την απασχόληση κ.α. Εντούτοις από πληθώρα έγκυρων πηγών[xx] καταδεικνύεται ότι η παρεχόμενη στην Τουρκία προστασία δεν είναι αποτελεσματική κατά την έννοια του διεθνούς και ενωσιακού δικαίου, ώστε να θεωρηθεί ασφαλής τρίτη χώρα.
Η ΚΥΑ αποτελεί εξέλιξη μιας πολιτικής, που εφαρμόζεται στην Ελλάδα από το 2016, που υπογράφηκε η Κοινή Δήλωση αρχηγών κρατών της ΕΕ – Τουρκίας και έχει οδηγήσει σε «Μόριες», στον εγκλωβισμό χιλιάδων ευάλωτων ανθρώπων σε εξευτελιστικές συνθήκες διαβίωσης[xxi]. Η εφαρμογή της θα επιδεινώσει ακόμη περισσότερο την κατάσταση χιλιάδων κατατρεγμένων ανθρώπων, στην πλειοψηφία τους γυναικών και παιδιών, που θα βρεθούν «χωρίς χαρτιά», άστεγοι, χωρίς πόρους να ζήσουν, κοινωνικά αποκλεισμένοι. Διεθνείς οργανισμοί και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών αντιδρούν και καλούν την ελληνική πολιτεία να ανακαλέσει την απόφαση αυτή[xxii].
Και σε αυτήν την ιδιαίτερα επαχθή συνθήκη στο πεδίο προστασίας των προσφύγων, οι καταγγελίες προσφύγων για παράνομες αναγκαστικές απομακρύνσεις και επαναπροωθήσεις (push backs) από τις ελληνικές αρχές αυξάνονται δραματικά. Οι πρακτικές αυτές έχουν κατακριθεί και από θεσμικά όργανα του ΟΗΕ, της Ε.Ε. καθώς και εθνικά[xxiii] .
Εν κατακλείδι :
Η ευθύνη κάθε κράτους να παρέχει αποτελεσματική προστασία στους αιτούντες άσυλο και τους πρόσφυγες από παραβιάσεις τόσο της αρχής της μη- επαναπροώθησης, όσο και της απαγόρευσης της απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης, είναι ακέραιη.
Οι πολιτικές εξωτερικοποίησης της ευθύνης προστασίας των προσφύγων και η μεταφορά της σε τρίτες χώρες, οι πολιτικές και πρακτικές αποτροπής και μείωσης των εγγυήσεων προστασίας τους, εγείρουν σοβαρά ζητήματα παραβίασης του διεθνούς και ενωσιακού δικαίου, της αρχής μη επαναπροώθησης (άρθρο 33 Σύμβασης της Γενεύης) και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου[xxiv] (προστασία του δικαιώματος στην ζωή, απαγόρευσης υποβολής σε βασανιστήρια, απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση[xxv], άρθρα 2 και 3 ΕΣΔΑ), που αποτελούν δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (άρθρα 18 και 19 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης).
Γίνεται πολύς λόγος τελευταία για στρατηγικές «εργαλειοποίησης» των προσφύγων από τη γείτονα χώρα. Η Ευρώπη όμως είναι αυτή που κλείνει τα σύνορά της στους πρόσφυγες, η Ευρώπη έχει χαρακτηριστεί Ευρώπη-Φρούριο, η Ευρώπη συνάπτει συμφωνίες μεταφορά της ευθύνης της προστασίας τους σε τρίτες χώρες. Και η Ελλάδα υλοποιεί αυτές τις πολιτικές, μειώνοντας τις εγγυήσεις προστασίας των προσφύγων, εφαρμόζοντας παράνομες πρακτικές, αποδεχόμενη το ρόλο του «προστάτη» των ευρωπαϊκών συνόρων. Η προσφυγιά όμως δεν αφορά μόνο ή κυρίως τους άλλους, τους γείτονες. Και δεν αφορά μόνο τους ανθρώπους που φεύγουν για να σωθούν από πολέμους και εμφύλιες συρράξεις. Το έλλειμα δημοκρατίας, η στέρηση δικαιωμάτων, η άνιση ή/και βάναυση μεταχείριση ανθρώπων, οι διακρίσεις και η μισαλλοδοξία αποτελούν γενεσιουργές αιτίες, που αναγκάζουν τους ανθρώπους να ξεριζωθούν και να αναζητήσουν ένα ασφαλές πλαίσιο για να ζήσουν. Το κράτος δικαίου, η δημοκρατία, η δικαιοσύνη, ο αγώνας για ανθρώπινη αξιοπρέπεια μας αφορά όλους.
Μαρία Παπαμηνά
Συντονίστρια Νομικής Υπηρεσίας ΕΣΠ
[i] Οράτε ενδεικτικά: Τριμ Πλημ Πατρών 2745/1996; Τριμ Εφ Αιγαίου 47/2006
[ii] Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, Ετήσιο ενημερωτικό σημείωμα 2020, 19 Ιανουαρίου 2021, διαθέσιμο στο: https://bit.ly/3p0HVlF.
[iii] Oράτε ενδεικτικά : Πλημμ/κείο Χίου αριθ. 233/1993, Πλημμ/κείο Μυτιλήνης αριθ. 585/1993, Συμβούλιο Εφετών Αιγαίου, αριθ. 60/1993, Πλημμ/κείο Πατρών αριθ. 2475/96, ΑΠ 1498/1999 και ΑΠ 1513/2007 [βούλευμα], 125/2003 Συμβούλιο Εφετών Θράκης, 3762/2011 Μον. Πρωτ. Θε/νίκης
[iv] Art.14 par. 1 of the Universal Declaration of Human Rights: “Everyone has the right to seek and to enjoy in other countries asylum from persecution”.
[v] Άρθρο 18 : «[…] Το δικαίωμα ασύλου διασφαλίζεται τηρουμένων των κανόνων της Σύμβασης της Γενεύης της 28ης Ιουλίου 1951 και του Πρωτοκόλλου της 31ης Ιανουαρίου 1967 περί του καθεστώτος των προσφύγων και σύμφωνα με τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (εφεξής οριζόμενες ως «οι Συνθήκες»)».
[vi] UNHCR, Note on international protection, 13 September 2001, par. 16, at http://www.unhcr.org/refworld/docid/3bb1c6cc4.html
[vii] Oράτε επίσης: CONCURRING OPINION OF JUDGE PINTO DE ALBUQUERQUE (European Court of Human Rights, sitting as a Grand Chamber: HIRSI JAMAA AND OTHERS v. ITALY JUDGMENT)
Οράτε επίσης: In Becker v. Denmark (no. 7011/75, Commission decision of 3 October 1975, Decisions and Reports (DR) 4, p. 236) concerning the repatriation of a group of approximately two hundred Vietnamese children by the Danish authorities, the Commission defined, for the first time, the “collective expulsion of aliens” as being “any measure of the competent authority compelling aliens as a group to leave the country, except where such a measure is taken after and on the basis of a reasonable and objective examination of the particular cases of each individual alien of the group”.
[viii] Ενδεικτικά οράτε: Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Η Ύπατη Αρμοστεία καλεί την Ελλάδα να ενισχύσει τις εγγυήσεις για τους πρόσφυγες στο νομοσχέδιο για το άσυλο, https://www.unhcr.org/gr/13168-egyiseis_gia_tous_prosfyges_sto_nomoshedio.html
[ix] Επισημαίνονται μεταξύ άλλων, πλέον των αποφάσεων του ΕΔΔΑ σχετικά με την κράτηση σε Α.Τ., η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης, που υπογραμμίζει ότι «η παρούσα προσέγγιση σχετικά με την κράτηση πολιτών τρίτων χωρών πρέπει να αλλάξει» και ότι «οι Ελληνικές αρχές πρέπει να κάνουν τώρα αποφασιστικά βήματα […] για τη μεταρρύθμιση του συστήματος κράτησης» https://rm.coe.int/1680a06a86
[x] Συνήγορος του Πολίτη, 20/04/2021 – Πόρισμα – «Εκπαιδευτική ένταξη παιδιών που διαβιούν σε Δομές και ΚΥΤ του Υπουργείου Μετανάστευσης & Ασύλου»: «….Από τα δεδομένα της έρευνας προέκυψε σοβαρή παραβίαση του στοιχειώδους δικαιώματος των ευάλωτων αυτών πληθυσμών ανηλίκων στην εκπαίδευση, εξαιτίας καθυστερήσεων στις επιμέρους διαδικασίες, αδράνειας της διοίκησης (ιδίως στα ΚΥΤ), υποστελέχωσης (σε τάξεις υποδοχής, ΔΥΕΠ κ.λπ.), προβλημάτων στις μεταφορές των μαθητών/τριών, παρατεταμένου αποκλεισμού των δομών λόγω πανδημίας, έλλειψης θέσεων στα σχολεία και μη έγκαιρης δημιουργίας νέων….». https://www.synigoros.gr/?i=stp.el.porismata&yearFilter=2021
[xi]Οράτε και άρθρο του Β. Παπαδόπουλου, «Ένα νομοσχέδιο με ανομολόγητες προθέσεις – Επαναφορά σε καθεστώς αλλοδαπών πολιτών χωρίς χαρτιά» 25/06/2021 https://www.gcr.gr/el/news
[xii] Οράτε άρθρο 18 υπό διαβούλευση Σχέδιο Νόμου «Αναμόρφωση διαδικασιών απελάσεων και επιστροφών πολιτών τρίτων χωρών, ζητήματα αδειών διαμονής και διαδικασιών χορήγησης διεθνούς προστασίας και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου και Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη»
http://www.opengov.gr/immigration/?p=1520
[xiii] Ομοίως, οράτε άρθρο 39 του προτεινόμενου νομοσχεδίου
[xiv] Oμοίως, οράτε άρθρο 21 παρ. 10 σχεδίου νόμου
[xv] Ομοίως, οράτε άρθρο 23 σχεδίου νόμου
[xvi] Οράτε δελτίο τύπου οργανώσεων: « Ένα μεγάλο πισωγύρισμα στην ένταξη: Η περικοπή του βοηθήματος σε αιτούντες άσυλο», 24/06/2021, https://www.gcr.gr/el/news
[xvii] Οράτε Διαδικτυακή εκδήλωση :«Ιστορίες πολιτογράφησης : Μια περιπέτεια για λίγους/ες», https://www.gcr.gr/el/news?start=4
[xviii] Κοινή Υπουργική Απόφαση Αριθμ. 42799/2021 ΦΕΚ 2425/Β/7-6-2021
[xix] Ενδεικτικά, για το 2020, το ποσοστό θετικών αποφάσεων που εξέδωσε η Υπηρεσία Ασύλου για αιτούντες και αιτούσες άσυλο από τη Σομαλία ήταν 94,1%, από τη Συρία 91,6% και από το Αφγανιστάν 66,2%. RSA, «Στατιστικά στοιχεία για το σύστημα ασύλου το 2020», 11 Φεβρουαρίου 2021, διαθέσιμο στο: https://bit.ly/3wenF3R
[xx] Ενδεικτικά : https://www.amnesty.gr/news/articles/article/24450/ellada-i-toyrkia-den-einai-asfalis-gia-toystis-aitoyntesses-asylo , https://www.proasyl.de/en/material/expert-opinion-the-situation-of-afghan-refugees-in-turkey/
[xxi]Μεταξύ άλλων: ΕΕΔΑ, Έκθεση για τη συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας της 18ης Μαρτίου 2016 για το προσφυγικό/μεταναστευτικό ζήτημα υπό το πρίσμα του ν. 4375/2016, http://www.nchr.gr/images/pdf/EKTHESI_PROSFYGIKO.pdf (25 Απριλίου 2016)
UN High Commissioner for Refugees (UNHCR), Legal considerations on the return of asylumseekers and refugees from Greece to Turkey as part of the EU-Turkey Cooperation in Tackling the
Migration Crisis under the safe third country and first country of asylum concept, 23 March 2016,
http://www.refworld.org/docid/56f3ee3f4.html.
[xxii] Οράτε δελτίο τύπου : “Ασφαλής” η Τουρκία, ανασφαλείς οι πρόσφυγες: Η ουσιαστική εξέταση των αιτήσεων ασύλου είναι η μόνη ασφαλής λύση για άτομα που χρήζουν διεθνούς προστασίας.» https://www.gcr.gr/el/news/press-releases-announcements/item/1735-asfalis-i-tourkia-anasfaleis-oi-prosfyges-i-ousiastiki-eksetasi-ton-aitiseon-asylou-einai-i-moni-asfalis-lysi-gia-atoma-pou-xrizoun-diethnoys-prostasias#_edn3
[xxiii] : UN Committee Against Torture, Concluding Observations on the seventh periodic report of Greece, 3 September 2019, CAT/C/GRC/CO/7; Working Group on Arbitrary Detention, Human Rights Council forty-fifth session, Report of the visit to Greece, 29 July 2020, available at https://undocs.org/A/HRC/45/16/add.1; UNHCR, UNHCR concerned with pushback reports, calls for protection of refugees and asylum-seekers, 21 August 2020, available at https://www.unhcr.org/gr/en/16207-unhcr-concerned-by-pushback-reports-calls-for-protection-of-refugees-and-asylum-seekers.html; Council of Europe, Report to the Greek Government on the visit to Greece carried out by the European Committee for the Prevention of Torture and Inhuman or Degrading Treatment or Punishment (CPT) from 13 to 17 March 2020, paras 53-60 “The practice of pushbacks across the Turkish border and at sea”, available at https://rm.coe.int/1680a06a86 ; Council of Europe, Commissioner for Human Rights, Time to immediately act and to address humanitarian and protection needs of people trapped between Turkey and Greece, 3 March 2020, available at https://www.coe.int/en/web/commissioner/-/urgent-action-is-needed-to-address-humanitarian-and-protection-needs-of-people-trapped-between-turkey-and-greece ; IOM, IOM Alarmed over Reports of Pushbacks from Greece at EU Border with Turkey, 11 June 2020, available at https://www.iom.int/news/iom-alarmed-over-reports-pushbacks-greece-eu-border-turkey ; GNCHR, Statement with regards the alleged practices of push-backs, 7 July 2020, available at http://www.nchr.gr/images/pdf/apofaseis/prosfuges_metanastes/Dilosi%20EEDA_Anaferomenes%20praktikes%20epanaproothiseon.pdf (in Greek) (accessed on 12 March 2021).
[xxiv] ΕΔΔΑ (μείζονα σύνθεση) F.G. κατά Σουηδίας, νο. 43611/2011 της 23-3-2016, παρ. 110-111
[xxv] Την ως άνω απαγόρευση προβλέπουν και οι διατάξεις του άρθρου 3 της Σύμβασης κατά των Βασανιστηρίων (κυρωθείσα με το ν. 1782/1988) και του άρθρου 7 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά δικαιώματα (κυρωθέν με το ν. 2462/1997).
