Aθήνα, 31 Μαΐου 2019—Σε συνέχεια προσφυγής του ECRE (European Council on Refugees and Exiles) και του ICJ (International Commission of Jurists), με τη συνδρομή του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ) που είχε κατατεθεί τον Νοέμβριο του 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων, το αρμόδιο όργανο του Συμβουλίου της Ευρώπης για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης των εθνικών αρχών με τις υποχρεώσεις τους σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη, με την από 29-5-2019 απόφασή της, υπέδειξε στις ελληνικές αρχές την άμεση απομάκρυνση των αλλοδαπών παιδιών, συνοδευόμενων και ασυνόδευτων, από τα κρατητήρια, τα προαναχωρησιακά κέντρα και τα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης, τον διορισμό επιτρόπου και την αποτελεσματική λειτουργία του συστήματος επιτροπείας.
Μεταξύ άλλων, η προσφυγή αναφερόταν στις σημαντικές παραβιάσεις των δικαιωμάτων των παιδιών στα νησιά του Βορειανατολικού Αιγαίου εξαιτίας της εφαρμογής της Κοινής Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, της επιβολής του μέτρου του γεωγραφικού περιορισμού και του εγκλωβισμού χιλιάδων παιδιών -ασυνόδευτων και συνοδευόμενων- στις απολύτως ακατάλληλες εγκαταστάσεις των Κέντρων Υποδοχής και Ταυτοποίησης, καθώς επίσης και στη απουσία αποτελεσματικής προστασίας των ασυνόδευτων παιδιών στο σύνολο της χώρας.
Με την προχθεσινή της Απόφαση, η Επιτροπή έκανε δεκτό το αίτημα «άμεσων μέτρων» που είχαν υποβάλλει οι προσφεύγουσες οργανώσεις, και ζητά από τις ελληνικές αρχές τη λήψη κάθε δυνατού μέτρου για την προστασία των παιδιών στα ελληνικά νησιά και των ασυνόδευτων παιδιών σε όλη τη χώρα, τα οποία όπως σημειώνει η Επιτροπή «προφανώς βρίσκονται σε κίνδυνο σοβαρής και ανεπανόρθωτης βλάβης της ζωής τους».[1]
Μεταξύ των μέτρων που η Επιτροπή υποδεικνύει ως αναγκαία να υιοθετηθούν από τις ελληνικές αρχές, περιλαμβάνονται:
- η άμεση απομάκρυνση όλων των ασυνόδευτων παιδιών από τα αστυνομικά κρατητήρια, τα προαναχωρησιακά κέντρα κράτησης και τα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης και η παροχή σε αυτά πρόσβασης σε κατάλληλες για την ηλικία τους δομές φιλοξενίας.
- ο διορισμός επιτρόπου σε κάθε ασυνόδευτο ανήλικο και η διασφάλιση της αποτελεσματικής λειτουργίας του συστήματος επιτροπείας και
- η διασφάλιση της πρόσβασης όλων των αλλοδαπών παιδιών, συνοδευόμενων και ασυνόδευτων, σε τρόφιμα, νερό, εκπαίδευση και κατάλληλη στέγη.
Η απόφαση της Επιτροπής να υποδείξει «άμεσα μέτρα» στις ελληνικές αρχές, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα ως προς την διασφάλιση ενός αποτελεσματικού συστήματος παιδικής προστασίας στη χώρα, θέτοντας την υλοποίηση συγκεκριμένων υποχρεώσεων των ελληνικών αρχών έναντι των παιδιών προσφύγων και μεταναστών υπό την παρακολούθηση των οργάνων του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες καλεί τις ελληνικές αρχές να συμμορφωθούν άμεσα και χωρίς καθυστέρηση στην υλοποίηση της απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων, λαμβάνοντας όλα τα αναγκαία μέτρα όπως αυτά υπεδείχθησαν από την Επιτροπή και διασφαλίζοντας ότι τα παιδιά πρόσφυγες και μετανάστες στην Ελλάδα έχουν πρόσβαση στα θεμελιώδη δικαιώματα τους.
—————————————————————————————————————–
Ολόκληρη η Απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων, Απόφαση επί του Παραδεκτού και επί του Αιτήματος Άμεσων Μέτρων, Διεθνής Επιτροπή Νομικών (ICJ) και Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες και τους Εξόριστους (ECRE) κατά Ελλάδας, Προσφυγή No. 173/2018 (διαθέσιμη στα αγγλικά και στα γαλλικά)
Ολόκληρη η Προσφυγή, No. 173/2018 International Commission of Jurists (ICJ) and European Council for Refugees and Exiles (ECRE) v. Greece, 30 Νοεμβρίου 2018 (στα αγγλικά)
Απόσπασμα της Απόφασης επί του Παραδεκτού και επί του Αιτήματος Άμεσων Μέτρων, Διεθνής Επιτροπή Νομικών (ICJ) και Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες και τους Εξόριστους (ECRE) κατά Ελλάδας, Προσφυγή No. 173/2018
————————————-
Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων
Απόφαση επι του Παραδεκτού και
επι του Αιτήματος Άμεσων Μέτρων
Διεθνής Επιτροπή Νομικών (ICJ) και Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες και τους Εξόριστους (ECRE) κατά Ελλάδας
Προσφυγή No. 173/2018
[…]
Σε ό,τι αφορά τα αιτούμενα άμεσα μέτρα
- Η Επιτροπή υπογραμμίζει των εξαιρετικό χαρακτήρα των άμεσων μέτρων. Η υιοθέτηση των εν λόγω μέτρων πρέπει να καθίσταται «αναγκαία προς το σκοπό της αποφυγής κινδύνου σοβαρής και ανεπανόρθωτης βλάβης και διασφάλισης του αποτελεσματικού σεβασμού των δικαιωμάτων που αναγνωρίζει ο Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης. […]
- Κάθε αίτημα για άμεσα μέτρα πρέπει να καταδεικνύει μια συγκεκριμένη κατάσταση [εξαιτίας της] οποία[ς] τα πρόσωπα που αφορά η προσφυγή βρίσκονται σε κίνδυνο σοβαρής και ανεπανόρθωτης βλάβης […]
- Η Επιτροπή σημειώνει ότι σύμφωνα με τις προσφεύγουσες οργανώσεις εξαιτίας της απουσίας στέγασης σε συνδυασμό με την τοποθέτηση σε υπερπλήρεις εγκαταστάσεις και/ή σε κράτηση, τα παιδιά μετανάστες στερούνται προστατευτικού πλαισίου στην Ελλάδα και ως αποτέλεσμα υπόκεινται σε συνθήκες που είναι κάτω από τα πρότυπα και επιβλαβείς. Η παροχή βασικής φροντίδας, και ειδικότερα στέγης, φαγητού, νερού, ηλεκτρικού ρεύματος, θέρμανσης και ιατρικής περίθαλψης αναφέρονται από διεθνή και εθνικά όργανα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, ως ανεπαρκή. Η απουσία τέτοιων εγκαταστάσεων έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγιεινή, στην καθαριότητα και στην ουσιαστική παροχή υπηρεσιών σωματικής και ψυχικής υγείας, συμπεριλαμβανομένης της κλινικής ή της προληπτικής φροντίδας. Περιστατικά παιδιών που υποφέρουν από επαναλαμβανόμενες εξάρσεις του ίδιου ιατρικού ή ψυχικού προβλήματος δείχνουν ότι οι συνθήκες διαβίωσης είναι ένας ξεκάθαρα επιβαρυντικός και μάλλον πιθανώς γενεσιουργός παράγοντας των συγκεκριμένων ασθενειών […] Επιπροσθέτως, επείγουσα ανησυχία σχετικά με την παιδική προστασία εγείρεται στις περιπτώσεις τοποθέτησης σε ακατάλληλες και συνωστισμένες δομές, όπου πρόσωπα χωρίς διαχωρισμό φύλου και άσχετοι ενήλικες επίσης διαμένουν. Αναφορές σεξουαλικής κακοποίησης, βίαιων επιθέσεων, παρενοχλήσεων και ταπείνωσης στα camps των ελληνικών νησιών δείχνουν τις επιπτώσεις των συνθηκών διαβίωσης στην ασφάλεια και την προστασία των παιδιών).
- Η Κυβέρνηση θεωρεί το αίτημα των οργανώσεων για άμεσα μέτρα αβάσιμο αλλά αποτυγχάνει να απαντήσει στις σοβαρές ανησυχίες σχετικά με την βαρύτητα και το επείγον της κατάστασης όπως αυτό προκύπτει από την προσφυγή.
- Υπό το πρίσμα του Άρθρου 36, η Επιτροπή θεωρεί ότι η ζωή των παιδιών μεταναστών των οποίων τα δικαιώματα αποτελούν το αντικείμενο της προσφυγής, προφανώς είναι σε κίνδυνο σοβαρής ανεπανόρθωτης βλάβης .
- Υπό αυτές τις περιστάσεις, η Επιτροπή θεωρεί αναγκαίο να υποδείξει άμεσα μέτρα.
Αποφασίζει με 13 ψήφους κατά 1, ότι είναι αναγκαίο να υποδείξει στην κυβέρνηση άμεσα μέτρα τα οποία πρέπει να υιοθετηθούν όπως παρακάτω:
– Να υιοθετηθούν όλα τα δυνατά μέτρα προς το σκοπό της αποφυγής της σοβαρής και ανεπανόρθωτης βλάβης της ακεραιότητας των αλλοδαπών παιδιών των οποίων η ζωή και η φυσική και ηθική ακεραιότητα βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο και συγκεκριμένα:
– να διασφαλίσουν τον διορισμό Επιτρόπου από τη στιγμή που ένα χωρισμένο ή ασυνόδευτο παιδί εντοπίζεται καθώς επίσης και την αποτελεσματική λειτουργία του συστήματος επιτροπείας
– να διασφαλίσουν τη χρήση εναλλακτικών της κράτησης των αλλοδαπών παιδιών και ιδίως να διασφαλίσουν ότι τα ασυνόδευτα παιδιά [που παραμένουν] σε αστυνομικά τμήματα, προαναχωρησιακά κέντρα και Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης, έχουν άμεση πρόσβαση σε δομές κατάλληλες για την ηλικία τους
– να διασφαλίσουν την πρόσβαση σε τρόφιμα, νερό, εκπαίδευση και κατάλληλη στέγη
– να διασφαλίσουν την πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη και ιατρική βοήθεια, ιδίως διασφαλίζοντας την παρουσία επαρκούς αριθμού επαγγελματιών υγείας για την κάλυψη των αναγκών των παιδιών των οποίων τα δικαιώματα αποτελούν το αντικείμενο της εν λόγω προσφυγής
Και
– Να διασφαλίσουν ότι η Απόφαση αυτή θα γνωστοποιηθεί στις αρμόδιες αρχές.
[1] Decision of the European Committee of Social Rights on the admissibility and immediate measures in the case International Commission of Jurists (ICJ) and European Council on Refugees and Exiles (ECRE) v. Greece, Complaint No. 173/2018, § 16, «In light of Rule 36, the Committee considers that the migrant minors whose rights are the subject of the complaint, evidently are at risk of serious irreparable harm to their lives»
