ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Αθήνα, 20 Οκτωβρίου 2017–Ο S. A., πολίτης Συρίας, 33 ετών, εγκατέλειψε το πολιορκούμενο Χαλέπι τον Νοέμβριο του 2016 και κατάφερε να περάσει στην Τουρκία μέσω δικτύου διακινητών, οι οποίοι τον μετέφεραν στη Σμύρνη. Εκεί, αφού παρέμεινε κλεισμένος για μία εβδομάδα σε ένα δωμάτιο μαζί με άλλους συμπατριώτες του, χωρίς να τολμούν να βγουν έξω λόγω φόβου σύλληψης από τις τουρκικές Αρχές, κατάφερε να φθάσει στη Σάμο, στις 18-11-2016 και οδηγήθηκε στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης. Οι απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης που αντιμετώπισε εκεί κατά τη διάρκεια του χειμώνα (υπερπληθυσμός, δριμύ ψύχος, ελλιπής ιατροφαρμακευτική περίθαλψη κ.α.) επιδείνωσαν την ήδη κλονισμένη σωματική και ψυχική του υγεία. Τελικά, στις 16-6-2017, έλαβε άδεια προσωρινής μετάβασης στην ενδοχώρα προς αντιμετώπιση των σοβαρών προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει.
Ο S.A. κατέθεσε αίτημα ασύλου αμέσως μόλις έφτασε στη Σάμο και παρέστη σε συνέντευξη ενώπιον της Υπηρεσίας Ασύλου, χωρίς να διαθέτει νομική συνδρομή, στις 19-12-2016. Η αίτηση του απορρίφθηκε ως απαράδεκτη δύο μήνες αργότερα με το σκεπτικό ότι η Τουρκία ήταν γι’ αυτόν ασφαλής τρίτη χώρα, σύμφωνα με το άρθρο 56 του Ν. 4375/2016. Ο S.A. κατέθεσε αμέσως προσφυγή κατά της απόφασης. Ενώπιον της Επιτροπής Προσφυγών εκπροσωπήθηκε από μέλη της Νομικής Υπηρεσίας του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ). Η Επιτροπή Προσφυγών έκρινε ότι δεν στοιχειοθετείται ο απαραίτητος κατά νόμο σύνδεσμος, βάσει του οποίου θα ήταν εύλογο για τον προσφεύγοντα να μεταβεί στην Τουρκία, αξιολογώντας ότι η παραμονή του ήταν ιδιαιτέρως σύντομη καθώς και το ότι δεν διαμένουν εκεί συγγενείς ή φίλοι που θα του παρείχαν κάποιο υποστηρικτικό περιβάλλον. Για τον λόγο αυτό ακύρωσε την προσβαλλόμενη απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου ως μη νόμιμη και ανέπεμψε την αίτηση του S.A. στον πρώτο βαθμό εξέτασης.
Η παραπάνω είναι η πρώτη θετική απόφαση για εξυπηρετούμενο του ΕΣΠ που εκδίδεται από τις Επιτροπές Προσφυγών κατόπιν των αποφάσεων 2347 και 2348/2017 του Συμβουλίου της Επικρατείας. Υπενθυμίζεται ότι το ΣτΕ έκρινε ότι οι διατάξεις της Οδηγίας 2013/32/ΕΕ που αφορούν τις προϋποθέσεις για να κριθεί μια χώρα ως ασφαλής τρίτη χώρα, είναι αρκούντως σαφείς και αναμφίβολες, έτσι ώστε να μην συντρέχει λόγος υποβολής προδικαστικού ερωτήματος προς το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το γεγονός, ωστόσο, ότι ακόμα και η ίδια η απόφαση μη αποστολής προδικαστικού ερωτήματος στο ΔΕΕ προκειμένου να ερμηνεύσει αυθεντικά τις παραπάνω διατάξεις ελήφθη με ισχνή πλειοψηφία (13 δικαστές τάχθηκαν κατά και 12 υπέρ της αποστολής), μαρτυρά ότι μόνο αναμφίβολη δεν είναι η ερμηνεία των εν λόγω διατάξεων.
Το ΕΣΠ εκφράζει την ικανοποίησή του για την θετική έκβαση της υπόθεσης του εξυπηρετούμενου S.A., εξακολουθεί ωστόσο να ανησυχεί για την τύχη χιλιάδων Σύριων προσφύγων που έχουν ζητήσει προστασία από την Ελλάδα. Ενώ οι αναφορές για επαναπροωθήσεις προσφύγων προς τη Συρία πληθαίνουν και η Τουρκία αδυνατεί να εξασφαλίσει αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης και προοπτικές ένταξης σε σχεδόν 3,5 εκατομμύρια πρόσφυγες, οι αποφάσεις 2347 και 2348/2017 του ΣτΕ δεσμεύουν τις Ελληνικές Αρχές που είναι αρμόδιες για την εξέταση αιτήσεων διεθνούς προστασία Σύριων προσφύγων προκειμένου να περιορίσουν την κρίση τους μόνο ως προς την έννοια του συνδέσμου του αιτούντα με την τρίτη χώρα για να δύναται να κριθεί εύλογο να μεταβεί σε αυτή.
Επισημαίνουμε ότι η επιστροφή αιτούντων άσυλο στην Τουρκία τη δεδομένη χρονική στιγμή μπορεί να θεμελιώσει παραβιάσεις των υποχρεώσεων της Ελλάδας που απορρέουν τόσο από το Διεθνές όσο και από το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, ενώ βέβαια παραμένει μετά τις άνω αποφάσεις του ΣτΕ εκκρεμές το ζήτημα της ερμηνείας των διατάξεων της Οδηγίας 2013/32/ΕΕ σχετικά με τη συνδρομή των προϋποθέσεων χαρακτηρισμού τρίτης χώρας ως ασφαλούς στην περίπτωση της Τουρκίας. Η άνω ερμηνεία μπορεί να επιτευχθεί μέσω προδικαστικού ερωτήματος που μπορεί να αποστείλει οποιοδήποτε Δικαστήριο κατά την ερμηνεία των εν λόγω διατάξεων, είτε Ελληνικό, ενόψει της υφιστάμενης αμφιβολίας, είτε οποιασδήποτε άλλης χώρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και είναι αναγκαία, καθώς μειώνει τον κίνδυνο έκθεσης της χώρας στον κίνδυνο παραβιάσεων του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως επισημαίνει και σχετική μειοψηφία στις άνω αποφάσεις του ΣτΕ.
Η επιστροφή δε Σύριων προσφύγων στην Τουρκία, θα αποτελέσει την αμέσως επόμενη περίοδο αντικείμενο κρίσης από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το οποίο υπενθυμίζουμε ότι το 2011 είχε κρίνει με την απόφαση MSS την Ελλάδα ως μη ασφαλή χώρα για επιστροφή αιτούντος άσυλο, ενόψει των συστημικών ελλείψεων στο σύστημα ασύλου και υποδοχής της χώρας.
Σε κάθε περίπτωση, το ΕΣΠ εκτιμά ότι οι αιτήσεις ασύλου Σύριων προσφύγων πρέπει να σταματήσουν να απορρίπτονται ως απαράδεκτες από τις ελληνικές Αρχές, καθώς υφίσταται κίνδυνος σοβαρών παραβιάσεων των δικαιωμάτων τους, ανεξαρτήτως του αν συντρέχει περισσότερο ή λιγότερο η έννοια του συνδέσμου με την Τουρκία, και προς το σκοπό αυτό θα συνεχίζει να υποστηρίζει τις σχετικές υποθέσεις ενώπιον κάθε αρμόδιου διοικητικού ή δικαστικού οργάνου.
Για περισσότερες πληροφορίες, παρακαλούμε επικοινωνήστε με:
Δανάη Λειβαδά
Υπεύθυνη επικοινωνίας
Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες
Σολωμού 25, Τ.Κ. 10682, Αθήνα
Τηλ.: +30 210-3800990
Ε-mail: d.leivada@gcr.gr