Το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες βρέθηκε από την πρώτη στιγμή στο πλευρό των προσφύγων που κρατήθηκαν στα νησιά με σκοπό την άμεση επαναπροώθησή τους προς την Τουρκία κατόπιν της Συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας της 18ης Μαρτίου 2016[1].
Έχοντας εκπροσωπήσει ενώπιον των Επιτροπών Προσφυγών πολλούς από τους πρώτους απορριφθέντες Σύρους αιτούντες άσυλο οι οποίοι κρατούνται στη Μόρια της Λέσβου και των οποίων η αίτηση κρίθηκε απαράδεκτη από το Περιφερειακό Γραφείο Ασύλου Λέσβου με αιτιολογία βασιζόμενη στην παραδοχή ότι η Τουρκία πρέπει να θεωρηθεί γι’ αυτούς «ασφαλής τρίτη χώρα», εκφράζουμε την ικανοποίησή μας για την πρώτη θετική απόφαση των Επιτροπών Προσφυγών που έκρινε το αίτημα ασύλου εξυπηρετούμενου του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες παραδεκτό και παρέπεμψε την υπόθεση εκ νέου στις αρμόδιες ελληνικές αρχές προκειμένου να εξετασθεί επί της ουσίας από αυτές.
Η σπουδαιότητα της εξατομικευμένης εξέτασης των υποθέσεων ασύλου από τις αρμόδιες αρχές αφενός και η αναγκαιότητα της εξασφάλισης της πρόσβασης των αιτούντων σε νομική συνδρομή αφετέρου, καθίστανται πλέον πασιφανείς, δεδομένου του κινδύνου αναγκαστικής επιστροφής των αιτούντων ανά πάσα στιγμή προς την Τουρκία.
Τη στιγμή που η ΕΕ εθελοτυφλεί δηλώνοντας ότι η Τουρκία είναι ασφαλής χώρα για τους πρόσφυγες, η απόφαση αυτή της Επιτροπής Προσφυγών προλαμβάνει βέβαιες παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων του προσφεύγοντος, προστατεύοντας την Ελλάδα από μελλοντικές καταδικαστικές αποφάσεις διεθνών δικαιοδοτικών οργάνων καθώς, μεταξύ άλλων, η Τουρκία διατηρεί τον γεωγραφικό περιορισμό που έχει διατυπώσει στη Σύμβαση της Γενεύης του 1951 και επομένως οποιοδήποτε καθεστώς χορηγεί σε πρόσφυγες δεν πληροί τις προϋποθέσεις του διεθνούς και ενωσιακού δικαίου, ενώ ταυτόχρονα πληθαίνουν οι αναφορές για βίαιη αποτροπή εισόδου, κράτηση σε απάνθρωπες συνθήκες, μη πρόσβαση σε διαδικασία υποβολής αιτήματος χορήγησης προστασίας και επαναπροωθήσεις Σύρων προσφύγων.
H πρωτοβάθμια κρίση επί του αιτήματος του συγκεκριμένου πρόσφυγα για διεθνή προστασία ως απαράδεκτου, είχε εσφαλμένα υπολάβει ότι η απλή διέλευση και εργασία του στην Τουρκία για λίγους μήνες για εξοικονόμηση των πόρων συνέχισης του ταξιδιού, θεωρείται επαρκής «σύνδεσμος» με τη χώρα αυτήν, ενώ είχε παρακάμψει, τόσο τα μαζικά περιστατικά βίαιων αρνήσεων εισόδου και επαναπροωθήσεων που διαπράττονται από την Τουρκία, όσο και το γεγονός ότι το Καθεστώς Προσωρινής Προστασίας που χορηγείται από την τελευταία στους Σύρους είναι ελεύθερα ανακλητό, αναβάλλει επ’ αόριστον την εξέταση τυχόν ασκηθέντος αιτήματος ασύλου, απαγορεύει την ελεύθερη κυκλοφορία σε όλη την επικράτεια και την υποβολή αιτήματος πολιτογράφησης, ενώ καταστρατηγεί το δικαίωμα στη νόμιμη εργασία με δυσανάλογους και επαχθείς αριθμητικούς περιορισμούς.
Το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες εύχεται η πρώτη απόφαση που εκδόθηκε, σε υπόθεση που υποστήριξε η Νομική του Υπηρεσία, να αποτελέσει εφαλτήριο για την έκδοση θετικών αποφάσεων για όλους τους πρόσφυγες που περιμένουν την εξέταση των αιτημάτων /προσφυγών τους, υπό την άμεση απειλή επαναπροώθησης σε συνθήκες εξαθλίωσης κατά τους τελευταίους 2 μήνες, ελπίζει δε να αναθεωρηθεί η κοντόφθαλμη πολιτική μετατόπισης της ευθύνης εξέτασης των αιτήσεων διεθνούς προστασίας και να αναζητηθούν ρεαλιστικές και βιώσιμες λύσεις για τη διαχείριση του προσφυγικού σε επίπεδο ΕΕ, λύσεις σύμφωνες με το διεθνές δίκαιο και προς την κατεύθυνση της προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου.
[1] Βλ. σχετικά παλαιότερο ΔΤ του ΕΣΠ, κατόπιν επίσκεψης στη Χίο στις 30-31/3/2016: Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, «Κρίσιμη κατάσταση στα νησιά», 3.4.2016, http://www.gcr.gr/index.php/el/news/press-releases-announcements/item/546-deltio-typou-3-4-2016, καθώς και: Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, «Εφαρμογή Συμφωνίας ΕΕ – Τουρκίας κατά παράβαση θεμελιωδών δικαιωμάτων», 27.4.2016, http://gcr.gr/index.php/el/news/press-releases-announcements/item/557-deltio-typou-efarmogi-symfonias-ee-tourkias-kata-paravasi-themeliodon-dikaiomaton