Οκτώβριος 2025
Παράνομη και επιβαρυντική για τις υπηρεσίες η αναστολή πρόσβασης στο άσυλο
Ολοκληρώθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2025 η τρίμηνη διάρκεια της αναστολής πρόσβασης στη διαδικασία ασύλου που είχε εισαχθεί με τροπολογία του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου τον Ιούλιο του 2025 (άρθρο 79 ν. 5218/2025). Η τροπολογία αυτή έχει εντόνως επικριθεί από το σύνολο εθνικών και διεθνών φορέων προστασίας δικαιωμάτων του Ανθρώπου και ταυτοχρόνως τόσο τα εθνικά Δικαστήρια όσο και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου παρείχαν προστασία σε πρόσφυγες που αδυνατούσαν να καταθέσουν αίτημα ασύλου λόγω της τροπολογίας αυτής. Όπως επισημαίνει ο Συνήγορος του Πολίτη, στο πλαίσιο αποτίμησης της εφαρμογής του μέτρου, πλέον της αντίθεσης του μέτρου με κανόνες του διεθνούς και ενωσιακού δικαίου, οι αυτοψίες της Ανεξάρτητης Αρχής επιβεβαίωσαν επιπλέον την ελλιπή επιχειρησιακή ετοιμότητα για τη δημιουργία έκτακτων και κατάλληλων δομών καθώς και το γεγονός, ότι, εν τέλει, η εφαρμογή του άρθρου 79 ν. 5218/2025 δημιούργησε δυσανάλογο φόρτο στις υπηρεσίες.
Ακόμη μια καταδίκη από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για επιχείρηση του Λιμενικού Σώματος και αναποτελεσματική ποινική έρευνα
Δημοσιεύθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2025 η Απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) στην υπόθεση F.M. και λοιποί κατά Ελλάδας, που αφορά στο θάνατο δεκαέξι προσφύγων σε ναυάγιο το 2018 στο Αγαθονήσι. Το ΕΔΔΑ καταδίκασε την Ελλάδα, διαπιστώνοντας ότι οι ελληνικές αρχές δεν έπραξαν τα απαραίτητα για να διασώσουν τους ανθρώπους. Αν και όφειλαν να γνωρίζουν ότι υπήρχε άμεσος κίνδυνος ζωής των προσφύγων, εντούτοις το Λιμενικό Σώμα δεν εφάρμοσε κατάλληλο σχέδιο για να εντοπίσει ανθρώπους, που είχαν ήδη πέσει στη θάλασσα και ολοκλήρωσε σύντομα την επιχείρηση έρευνας και διάσωσης μολονότι οι άνθρωποι δεν είχαν εντοπιστεί, χωρίς μάλιστα να ενημερώσει συγγενικό τους πρόσωπο. Επιπλέον το Δικαστήριο διαπίστωσε την αναποτελεσματική ποινική έρευνα από το Ναυτοδικείο του Πειραιά. Η υπόθεση υποστηρίχθηκε από την Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA).
Η Απόφαση έρχεται να προστεθεί σε σειρά καταδικαστικών αποφάσεων του ΕΔΔΑ για πράξεις ή παραλείψεις του Λιμενικού, στο πλαίσιο επιχειρήσεων ελέγχου συνόρων (υπόθεση Φαρμακονησίου, Ψερίμου και Σύμης) και των αποφάσεών του, με τις οποίες διαπιστώθηκε η συστηματικότητα της πρακτικής των επαναπροωθήσεων (pushbacks ) στα χερσαία και θαλάσσια σύνορα καθώς και για αναποτελεσματική ποινική έρευνα των εισαγγελικών αρχών.
Νέες ανακοινώσεις και εγκύκλιος του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου
Με δελτίο τύπου του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου ανακοινώθηκε η τροποποίηση υλοποιούμενου ενταξιακού προγράμματος, προκειμένου να τερματιστεί η επιδότηση ενοικίου για αναγνωρισμένους πρόσφυγες, ενώ με σχετικές δηλώσεις η εν λόγω τροποποίηση συνδέθηκε με την «απελευθέρωση διαμερισμάτων στο κέντρο της Αθήνας» τα οποία «θα ξαναγίνουν διαθέσιμα για τους κατοίκους της Αθήνας». Ωστόσο, τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι το ενοίκιο μόλις 163 διαμερισμάτων σε όλη την Αττική επιδοτείται στο πλαίσιο του εν λόγω προγράμματος και συνεπώς αριθμός αδιάφορος για τη διαθεσιμότητα στέγης στο κέντρο της Αθήνας. Περισσότερα
Επιπλέον σε εγκύκλιο του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου (υπ’ άριθμ. 199343 από 20-10-2025) περιλαμβάνεται ενημερωτικό κείμενο προς υποχρεωτική διαμονή στους νεοαφιχθεντες πολίτες τρίτων χωρών, με το οποίο αφού πρώτα γίνεται εκτενής αναφορά στις νέες διατάξεις περί 24μηνης διοικητικής κράτησης και εν συνεχεία επιβολής ποινής φυλάκισης για την περίπτωση της εισόδου χωρίς τις νόμιμες διατυπώσεις εν συνεχεία αναφέρει «Ο μόνος τρόπος για να αποφύγετε τις παραπάνω δυσμενείς συνέπειες είναι να αποχωρήσετε οικειοθελώς από την Ελλάδα και να επιστρέψετε στην πατρίδα σας. Και η πιο κατάλληλη στιγμή να το αποφασίσετε είναι τώρα, πριν την υποβολή της αίτησης ασύλου». Υπενθυμίζεται ότι η πρόσβαση στο άσυλο είναι δικαίωμα, που κατοχυρώνεται από το Δίκαιο της Ένωσης, την Οικουμενική Χάρτα Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, τη Σύμβαση της Γενεύης και πληθώρα άλλων διεθνών κειμένων, που δεσμεύουν τη χώρα. Εν προκειμένω, η Διοίκηση εμφανίζεται με εγκύκλιο να αποθαρρύνει την άσκηση κατοχυρωμένου νόμιμου δικαιώματος.
Συστηματικά κενά και παραλείψεις σε ό,τι αφορά τις εγγυήσεις κατά την επιβολή μέτρου κράτησης
Δυο νέες εκθέσεις, στο πλαίσιο των ειδικών αρμοδιοτήτων του, ως φορέας εξωτερικού ελέγχου των Επιστροφών και Εθνικός Μηχανισμός Πρόληψης των Βασανιστηρίων & της Κακομεταχείρισης, δημοσίευσε ο Συνήγορος του Πολίτη τον Οκτώβριο του 2025. Παρά την σχετική μείωση του αριθμού των διοικητικά κρατουμένων πολιτών τρίτων χωρών, το προηγούμενο διάστημα στις εκθέσεις αυτές καταγράφονται συστηματικά κενά και παραλείψεις σε ό,τι αφορά, μεταξύ άλλων, την επιβολή και συνέχιση της κράτησης παρά την απουσία εύλογης προοπτικής απομάκρυνσης, την πρακτική της πολύμηνης κράτησης, την έλλειψη δωρεάν νομικής συνδρομής καθώς και την ακαταλληλότητα των χώρων κράτησης, αστυνομικών κρατητηρίων και προαναχωρησιακών κέντρων.
Περισσότερα:
Συνήγορος του Πολίτη, Ειδική Έκθεση – Επιστροφές Αλλοδαπών 2024
Συνήγορος του Πολίτη, Ειδική Έκθεση | OPCAT 2024 https://www.synigoros.gr/el/category/eidikes-ek8eseis/post/eidikh-ek8esh-or-opcat-2024-
