Πριν από τις ευρωεκλογές, η ψήφιση του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Ασυλο, έδωσε σε πολλούς την εντύπωση ότι το Μεταναστευτικό μπήκε σε μια σειρά και ένα από τα πιο δύσκολα ζητήματα για την Ευρωπαϊκή Ενωση «λύθηκε». Υπήρξαν αρκετοί που λέγαμε, και συνεχίζουμε να λέμε, ότι το Σύμφωνο δεν απαντά στο μέγεθος της πρόκλησης και ότι είναι ένας πολιτικός συμβιβασμός, ο οποίος θα αποδειχθεί επί της ουσίας χειρότερος από τα ισχύοντα. Παρ’ όλα αυτά, θεωρήθηκε μια από τις μεγάλες πολιτικές επιτυχίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και προσωπικά της προέδρου Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Λίγες εβδομάδες μετά τις ευρωεκλογές και πριν ακόμα εγκριθεί η καινούργια Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με την ίδια πρόεδρο, τα πράγματα δεν δείχνουν το ίδιο «αισιόδοξα». Η γερμανική τρικομματική κυβέρνηση για να απαντήσει στην πολιτική πίεση μετά τις τελευταίες τρομοκρατικές επιθέσεις, ανακοίνωσε την προσωρινή επαναφορά ελέγχων στα σύνορά της με Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο και Δανία (για έξι μήνες). Ηδη έχει επαναφέρει προσωρινούς ελέγχους στα σύνορα με Γαλλία, Πολωνία, Τσεχία, Πολωνία, Ελβετία και Αυστρία. Αυτό σημαίνει ότι η Γερμανία κάνει ελέγχους στα σύνορα με όλους τους γείτονές της.
Σε συνέχεια της τελευταίας απόφασης της Γερμανίας, η ολλανδική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι τους επόμενους μήνες θα λάβει μέτρα ώστε να περιορίσει τη μετανάστευση. Τα μέτρα θα ληφθούν αφού η κυβέρνηση κηρύξει εθνική κρίση ασύλου, ενέργεια η οποία θα της επιτρέψει να λάβει μέτρα χωρίς τη συγκατάθεση της Βουλής. Ταυτόχρονα η Ολλανδία ανακοίνωσε ότι θα ζητήσει εξαιρέσεις από την εφαρμογή των κανόνων του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Ασυλο. Αυτή είναι η πρώτη προειδοποιητική βολή εναντίον του νέου εργαλείου της ΕΕ και μοιάζει απίθανο να μην ακολουθήσουν και άλλες.
Την ίδια στιγμή στη Γαλλία, η οποία ακόμα δεν έχει κυβέρνηση, ο νέος πρωθυπουργός Μπαρνιέ αναζητά την κατάλληλη πολιτική ισορροπία. Η μετανάστευση είναι στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων, με το κεντρώο MoDem (Δημοκρατικό Κίνημα) να βάζει ως όρο να μην υπάρχει υπουργείο μετανάστευσης.
Οι τελευταίες εξελίξεις σε συνδυασμό με τις ήδη σκληρές θέσεις πολλών κρατών μελών (Αυστρία, Ιταλία, χώρες του Βίζεγκραντ και σκανδιναβικές) μας προϊδεάζουν ότι βρισκόμαστε και πάλι μπροστά στην πιθανότητα μιας πολιτικής κατάστασης ντόμινο. Την προηγούμενη φορά η ΕΕ οδηγήθηκε στην Κοινή Δήλωση ΕΕ – Τουρκίας με την Ελλάδα να έχει τον ρόλο της ζώνης ανάσχεσης της ΕΕ (buffer zone) με τα γνωστά τραγικά αποτελέσματα για τους πρόσφυγες και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Για αυτό ανησυχεί η ελληνική κυβέρνηση και όχι για τους ελέγχους στα σύνορα και τη Σέγκεν.
Βέβαια, παραμένει δεδομένο ότι πολλές από τις προκλήσεις της ΕΕ έχουν σχέση με τη μετανάστευση, όπως η κλιματική αλλαγή, το δημογραφικό και οι ανάγκες της αγοράς εργασίας. Σε αυτό το πολιτικό κλίμα μοιάζει δύσκολο να γίνει μια επί της ουσίας συζήτηση.
Ο Λευτέρης Παπαγιαννάκης είναι διευθυντής του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες
πηγή: Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ
