Το θέμα της προστασίας (της παροχής ασύλου) στην Ελλάδα είναι άκρως προβληματικό. Η χώρα μας αποτελεί τον πρώτο σταθμό ενός μεγάλου και δύσκολα διαχειρίσιμου αριθμού προσφύγων και μεταναστών γενικότερα, οι οποίοι ευελπιστούν να εισέλθουν στην ΕΕ περνώντας τα χερσαία σύνορα Ελλάδας – Τουρκίας ή διαπλέοντας τη Μεσόγειο. Πολλοί μάλιστα δεν τα καταφέρνουν, χάνοντας καθημερινά τη ζωή τους στη διάρκεια αυτού του επικίνδυνου ταξιδιού.
Οι πρόσφυγες έρχονται στη χώρα μας με σκοπό να κάνουν μια νέα αρχή χωρίς να κινδυνεύει η ζωή τους. Οι άνθρωποι αυτοί, δικαιούνται διεθνή προστασία και η Ελλάδα υποχρεούται να τους την παρέχει βάσει του εθνικού, ευρωπαϊκού και διεθνούς δικαίου. Ωστόσο, μετανάστες και πρόσφυγες στην Ελλάδα βρίσκονται εξαρχής αντιμέτωποι με την παντελή απουσία μεταναστευτικής πολιτικής, με σχεδόν ανύπαρκτες συνθήκες υποδοχής, με άθλιες συνθήκες κράτησης και -ειδικά οι τελευταίοι- με μια ιδιαίτερα δυσπρόσβατη διαδικασία ασύλου, που τους εμποδίζει να καταθέσουν το αίτημα ασύλου τους επί σειρά μηνών.
Επιπλέον, παγιδεύονται στην Ελλάδα ακόμη και όταν δεν επιθυμούν να παραμείνουν εδώ εξαιτίας του Κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙ»*
Για τα λόγο αυτό, σε κάθε στάδιο της διαδικασίας για την παροχή διεθνούς προστασίας, το ΕΣΠ παρεμβαίνει για να εξασφαλίσει την πρόσβαση των αιτούντων άσυλο στη διαδικασία ασύλου αλλά και για να συμβάλει στην κάλυψη αναγκών οι οποίες, αν και αποτελούν ευθύνη της Πολιτείας και παρά το ότι επείγουν, παραμένουν εκκρεμείς.
Το ζήτημα της διαδικασίας ασύλου στην Ελλάδα, καθώς και οι άθλιες συνθήκες στα κέντρα κράτησης ή προσωρινής υποδοχής αιτούντων άσυλο αποτελούν τα βασικότερα αίτια καταδίκης της χώρας μας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, καθώς παρατηρείται συστηματικά η παραβίαση θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τις ελληνικές αρχές. Με γνώμονα πάντα την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του εν λόγω πληθυσμού, το ΕΣΠ επεμβαίνει για την εξασφάλισή τους ενώ παράλληλα καταγγέλλει τυχόν σχετικές παραβιάσεις ασκώντας ταυτόχρονα πίεση για τη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου υπέρ των δικαιούχων διεθνούς προστασίας.
Επιπλέον το ΕΣΠ ενεργοποιείται κατά της ξενοφοβίας και κατά των κρουσμάτων ρατσιστικής βίας εναντίον προσφύγων και μεταναστών, που τα τελευταία χρόνια έχουν παρουσιάσει ραγδαία και ανησυχητική αύξηση. Για άλλη μια φορά, το ΕΣΠ λαμβάνει ενεργά θέση οργανώνοντας εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης (σεμινάρια, επισκέψεις σε σχολεία κ.α.) αλλά και αναλαμβάνοντας την καταγγελία και αναφορά περιστατικών ρατσιστικής βίας καθώς και τη νομική υπεράσπιση των θυμάτων.
* Βάση του Κανονισμού αυτού, η πρώτη χώρα εισόδου ενός αλλοδαπού στην Ε.Ε. έχει κατά κανόνα την υποχρέωση να εξετάσει και να αποφανθεί για το αίτημα ασύλου του. Αυτό σημαίνει ότι όσοι εισέρχονται στην Ε.Ε έχοντας ως πρώτη χώρα εισόδου την Ελλάδα, ακόμη και αν δεν επιθυμούν να παραμείνουν σε αυτή, αλλά επιζητούν προστασία σε άλλη χώρα της Ευρώπης [που έχει υπογράψει τον Κανονισμό], θα επιστραφούν στην Ελλάδα για να εξεταστεί το αίτημά τους αυξάνοντας έτσι υπέρμετρα την ευθύνη της τελευταίας, που βάση γεωγραφικής θέσης δέχεται υπέρογκο αριθμό υπηκόων τρίτων χωρών στο έδαφός της.
